Электронлă вулавăш

Аран-аран кукăрткаласа, ликпунктра вĕренекен çынла çырнă хут.

Конверчĕ çинче: «Ку çырăва ман йыснана — шĕвĕр сăмсаллă сыснана памалла», — тесе, сысна сăмсипе пичет пуснă.

Халĕ, конвертне хăйпăтса, ăшĕнчи хутне вуласа пăхар.

«Йыснаçăм сысна!

Сана пĕтĕм хырăмран, чунтан, пыршăран, пĕтĕм ӳпке-пĕвертен салам яратăп. Курнăçса калаçманни пит нумай пулать-çке пирĕн иксĕмĕрĕн. Мĕнле пурăнатăн-ха, тусăм? Нăриклетсе çӳретĕн-и е нăрăхлатса выртса вăхăта ирттеретĕн, е вилсе пасарсенче йӳнĕ хакпа сутакан супăньсем тунă çĕре кайрĕ санăн çĕрми ӳтӳ?

Эпĕ халĕ нăрăх-нăрăх тесе савăнса çеç пурăнатăп. Санпа нăриклетсе çухăрса уйрăлнă хыççăн мана вагон çине, пĕрремĕш сыснасен класне лартса, пит инçете илсе кайрĕç. Вагонĕ эпĕ çывăрнă вăхăтра та каять, ура çинче тăнă вăхăтра та каять. Çĕрле те кайрăмăр, сысна кăнтăрлинче те кайрăмăр. Вă-ă-рăм, пит нумай кайсассăн, мана Свинводтрест совхозне ярса хăварчĕç. Халĕ те унтах пурăнатăп-ха.

Ну вара, кунти пурнăç çинчен каласассăн, санăн туту çинчи 5 пуслăх пăхăр укçу тăрăх сĕлехӳ юхса анĕ!

Пирĕн совхоз кĕтĕвĕнчи сыснасен хисепĕ, пуçран шутласассăн, 20 пин пуç, ураран шутласассăн 80 пин ура пулать.

Малалла

Самăркка сысна çурин

Пит илемлĕ-çке юрри:

— Нăр-нăрик, — тет, — нăр-нăрик,

Пар апат мана, Юрик.

Анкартине сухаласан,

Хуçийĕ Лашине мухтать:

— Аван ĕçлерĕн эс паян, —

Тесе пĕр пăт сĕлĕ парать.

Сысна питех те тĕлĕнет:

— Çĕр чаврăмăр иксĕмĕр те.

Хăналанать Ут сĕлĕпе.

Мана хĕнеççĕ тимĕрпе.

Ĕç укçи илнĕ сăлтавпа

Ăртиван сыпнă лайăхах,

Авă вăл пырать урампа,

Хăй тайкаланать пĕрмаях.

Урисем ун утасшăн малалла,

Пĕвĕ туртăнать каяллах,

Ерипе шăвать хăй çапах.

Акă Ăртиван çавăнтах

Сулăнса та кайрĕ пĕр енне,

Ланк! кайса ларчĕ çул хĕрне.

Лупашкари пылчăкпа чӳхенсе,

Мăн Сысна выртать киленсе.

Ăртиван аран-аран тăчĕ те вăй пухса,

Сысна патне пычĕ вăл шуса,

Ишрĕ пылчăклă шывра,

Ыталасшăн пулчĕ Сыснана.

- Пакăç! — тет Сысни. — Пит-куçĕ хуп-хура,

Ман çума выртасшăн, пăх ăна!

Хăраса тармалла тĕсĕнчен,

Чим-ха, чим, тата хăйĕнчен

Эрех шăрши сăмсана çурать,

Çав шăрша епле тӳсмелле? —

Тет Сысна, тăрса тарать.

Ăртиванăн астума тивет:

Ӳсĕр çынтан Сысна та йĕрĕнет.

Пĕррехинче йытă çури уçăлма тухать. Вăл пылчăкра чаваланакан вараланчăк сысна çурине асăрхать.

— Кам эсĕ? — тĕлĕнсе ыйтать Кампур.

— Эпĕ — сысна çури. Чух-Чух ятлă.

— Мĕншĕн пылчăкра чаваланатăн?

— Курмастăн-и, эпĕ канса выртатăп. Туслашар-и?

— Туслашăпăр-ха, анчах эсĕ малтан пылчăкран тух, — хушать Кампур.

Чух-Чухăн пылчăкран тухас килмест, тус умне хура çи-пуçпа тухма та намăс.

Кĕçех Кампурпа Чух-Чух выляма пуçланă, пĕр-пĕрне хăваларĕç, тарласах кайрĕç.

Çавăнтанпа вĕсем яланах пĕрле. Туслă пурăнаççĕ.

Телейĕм çук манăн, граждансем! Арăм та пур, ача-пăчам та пур, телейĕм вара — çук. Ман телейĕн хупăлчи çурăлса кайнă пулмалла тетĕп эпĕ. Хупăлчи çурăлса кайнă та, телейĕ тухса тарнă.

Хамăн анчах мар, выльăх-чĕрлĕхĕмĕн те телейĕсем çук.

Эпĕ кĕнеке тавраш вулама пĕлместĕп, вуланине итлеме пĕлетĕп. Хаçатне те çавах. Итлесе ларатăн та хăш чухне вара хаçат вуланине, хуйха ӳкетĕн. Ларнă çĕртех хуйха ӳкетĕн: мĕнле-ха вара манăн телей çук тетĕн. Аннем-ши айăплă уншăн, атте-ши? Те кил вырăнĕ килĕшмерĕ. Выльăх-чĕрлĕх енчен илсен... выльăх картине шуйттан пырса вырнаçнă пулмалла тетĕп. Шуйттанĕ вырнаçайман пулсан, çури те пулсан вырнаçнах ĕнтĕ. Тупата!

Ав хаçатра: «Хĕрлĕ ялав» колхоз çулталăк хушшинче выльăх-чĕрлĕх усрасах 500 933 тенкĕ тупăш илнĕ, тенĕ. Выльăх шучĕ 256 пуçран çулталăк хушшинче 632 пуçа çитнĕ (цифрисене лайăх астăватăп). Ара, тĕлĕнмелле вĕт! Манăн ĕрчемеççĕ. Хăяматла-и, тен! Çамрăккисене вара пурпĕрех эсир телейсĕр тесе пусатăп. Ак халь анчах 5 сысна çури пĕр харăс пусса хутăм-ха. Пушали усра унта...

Хаçатра çырнă: «Рыкша» колхозăн 4 сыснаран çулталăк хушшинче 45 сысна пулнă тенĕ. Манăн хĕнесен те ун пек ĕрчес çук. Выльăх картинче шуйттан пур та ара...

Малалла

Кĕрхи йĕпе-сапасем тапрансанах манăн пыр ярăнма пуçлать. Эх, шелмă, юмăçран та хаярскер вăл, ытла та катарине систерет.Хăшĕ-пĕрисем, пырĕ ярăнсан, тепрер икĕ-виçĕ сехетренех сыпмалли тупăнать имĕш. Кунашаллисене ăмсанмастăп. Сăмса вĕçĕнчине çерçи те курать, катарине вара... кунта çăхан сисĕмĕ кирлĕ.

Малтанхи хут пыр ярăнсан, эпĕ асаттерен тăрса юлнă хулăн та шĕвĕр вĕçлĕ çĕççе хăйăрма тытăнатăп. Тепĕр эрнерен уяв ситет: çĕр шăннă, юр та ӳкнĕ. Вăл кун эпĕ паяльнăй лампăна бензин яратăп (ку шĕвеке хăшпĕр шофёртан тепĕр шĕвек сыптарса малтанах тупса хума пулать). Хам вара тăтăшах урамри чӳречене пырса пăхатăп: кам ченме килет-ши?

Манăн сысна уявне Карачăм карчăкки пуçаркан. Вал яланах мана пустарать, ма тесен ун ни тăванĕ, ни пĕтенĕ, ни кӳрши, ни арши — йăлтах тӳр пилĕксем. То учитель, то врач, то бухгалтер... Папка та портфель кана йăтса утаççĕ, хресчен ĕçĕпе вара ни мăшик, ни пăшик. Кам патне каймалла, кама тархасламалла, мана пулмасан?

Мĕншĕн, тетĕр-и? Калам, эппин. Ăрачĕ пирĕн чаплă. Манăн атте пĕррехинче, тавлашса, перле тытнă хĕрĕх йĕкĕне кăкăрĕ умĕнче шат çеç хуçнă. Унпа тавлашаканни çакна çур литр эрех илсе панă, вăл вара çак тур шывне кĕленче тутинченех çăварне силленĕ. Ку атте пирки-ха. Мĕн вăл ĕлĕкхи çын? Вăл ахаль сăрапа та ӳсĕрĕлнĕ. Мана ураран ӳкрме «Московская особая водка» текенни виçĕ кĕленче кирлĕ. Тата мĕнле лару-тăрура-ха вăл. Енчен ĕçиччен çур кĕрепенкке услам çу персе лартрăм пулсан, унпа та ӳкместĕп. Леш ăпăр-тапăр «аншарлине» виçме хăнăхман. Çĕрулминчен тунине четверчĕпех яратăп. Халь сахăртан тума вĕренчĕç тата. Ку «особая» тенинчен те хаяр. Шеремет патшалăхĕ, епле кăна сахăр кăларса çитерет, хăшпĕр лаçсем эрех завочĕсемпе пĕрех ĕçлеççĕ.

Малалла