Электронлă вулавăш

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Çын çинче нимпе те палăрса тăман, тупринчен тупăш курман Лев Саввич Турманов, кукша пуçлă, çамрăк арăмлă арçын, пĕрре, юлташĕн çуралнă кунне уявланă чухне, винтла вылянă. Пĕр хутĕнче самаях выляса ярса йĕп-йĕпе тара ӳкнĕскер, вăл тăруках хăй нумайранпа çуттине сыпманнине аса илнĕ. Вăл тăнă та кĕлеткипе сумлăн сулăнкаласа, чĕрне вĕççĕн утса сĕтелсем хушшинчен тухнă, çамрăксем ташлакан хăна пӳлĕмĕ витĕр иртсе (кунта вăл çамрăк та тĕссĕр аптекарь çине мăн кăмăллăнрах пăхса илчĕ те ăна, ашшĕ пек, хулпуççийĕнчен çапкаларĕ) буфеталла илсе каякан алăк леш енче çухалчĕ. Буфетри çавра сĕтел çинче кĕленчесем, эрех тултарнă графинсем лараççĕ… Çавăнтах, тĕрлĕ çырткаламалли хушшинче, симĕс суханпа тата петрушкăпа илемлетнĕ, çуррине çисе янă селедка выртать. Лев Саввич рюмкине эрех тултарчĕ, тем сăмах калассăн пӳрнисене çĕклесе вылятса илчĕ, ĕçрĕ те питне асаплăн пĕркелентерчĕ, ченĕçке тытса унпа селедкăна тирчĕ… Çак вăхăтра стена леш енче такамсем калаçни илтĕнчĕ.

— Пулĕ те, пулĕ те… — хăюллă илтĕнет хĕрарăм сасси. — Анчах вăл хăçан пулĕ?

«Ман арăм, — палласа илчĕ ăна Лев Саввич. — Кампа вара вăл?»

Малалла

Тăтăм çеç пеме чулпа

Çырмари пĕр шапана,

Сантăр çирĕп алăпа

Тытрĕ çатăрах мана:

— Ма тиветĕн эс ăна?! —

Терĕ вăл. — Сана хăвна

Лектерсессĕн çак чулпа

Лайăх-и, шутла çавна!..

Асăрхарĕ курăнать

Пĕвери шапа çакна.

— Ак-ак, — терĕ, — ак-ак-ак!

Кĕрт мунча хăйне пăртак.

Кĕлетки — лаптак тукмак,

Урисем — çавра тукмак.

Кăштăрт-кăштăрт шутарса,

Чăштăрт-чăштăрт тутарса

Сӳрĕккĕн аран утать;

Тем шырать: кăн-кан пăхать.

Тимĕрех çав тимĕркке —

Ватă çын пек мĕштĕркке.

Пĕрремĕш хут, пĕрремĕш кун

Пĕчĕк ача каять шкула.

Пуçланчĕ ĕç сукмакĕ ун.

Вăл тухрĕ халь инçе çула.

Хăй ăнланмасть ăна-кăна.

Виçесĕр лайăх халь ăна.

Утать, чупать кула-кула —

Пĕрремĕш хут каять шкула!

Ашшĕ Сашука платник инструменчĕсемпе паллаштарнă хыççăн йывăçран тĕрлĕ япала тума вĕрентрĕ. Малтан иккĕшĕ кашăк-тирĕк, йĕтĕр, шкатулка ăсталарĕç, каярахпа Сашук хăй тĕллĕнех амăшĕ валли ĕне сунă чух ларма пĕчĕк пукан турĕ.

Арçын ачан ашшĕпе амăшĕ ялти сумлă çынсем. Вĕсен аллисем ылтăн.

Улми йывăççинчен аякка ӳкмест çав.

Атте мана илсе пачĕ

Ик моторлă самолет.

Кĕмĕл тĕслĕ ун çуначĕ,

Варринче — маттур пилот.

Самолет, самолет!

Пулăп эп хамах пилот.

Хăпаратăп сак сине,

Çавăратăп моторне.

Мотор сасси кĕр-кĕр-кĕр!

Часрах ларса ĕлкĕрĕр!

Çитес çĕре çитĕпĕр,

Тем те курса пĕлĕпĕр.

Ма, çӳренĕм, кĕçенетĕн?

Мĕн ыйтатăн тулхăрса?

Утă-сĕлĕ çитерем-и,

Шăварам-и шăхăрса?

Çилхӳне пĕр çивĕтлем-и

Пурçăн лентăсем ярса?

Йĕнерлем те вĕçтерем-и

Таканна вут хыптарса.

Юратап уй-хирĕн ылтăн пуссине.

Катари каç мĕн тери чипер, сăна!

Ирĕклĕ те тарăн шывăн анлăшне

Сар уйăх аннă, çăвăнать.

Çурт. Ура сассийĕ ун çенĕкĕнче,

Çывăх çын-ши е çӳрет усал тăшман?

Хурлăх, хуйхă сывлакан çын сассинче,

Тен, кĕтет хăйне вăл пулăшма.

Çав çын хуйхине пĕрле пайлас пулать,

Шырамастăп эпĕ аякра рехет.

Сасăсен тĕнчи мана тытса чарать,

Чĕрене темскер çатăрласа илет.

Пур хĕлĕн лăпкă кун е çил-тăман,

Этемĕн те тус пур, çук мар тăшман.

Тăшман хура куçĕсемпе пăхать,

Таса çынна вăл хур тума шутлать.

Эп тухрăм урама ирпе ирех.

Ав пĕр çăхан пуç çийĕн явăнать.

Кранк! Кранк! тесе вăл сас парать текех,

Вăл, тен, усал сунасшăн халь мана.

Ман пурнăç сулăнсан та кĕр енне,

Умра çиçет ем-ешĕл çуркунне.

Хĕвел енне çĕр вăрттăн çаврăнать,

Чунран сăмах каласшăн вăл ăна.

Ватă çын каçсерен энциклопеди страницисене уçса мăнукне тĕлĕнтерчĕ:

— Асатте, эсĕ мĕншĕн ялан вулатăн? Института вĕренме кĕресшĕн-им?

— Кĕрес тетĕп-ха, ачам. Пурнăç институтне вĕренсе пĕтерес тетĕп.

— Ача чухне вĕренеймерĕн-и?

— Пĕчĕкренех, мăнукăм, хам тĕллĕн çĕр ĕçĕпе тăрмашрăм: сухаларăм, ака турăм, выртăм, пуçтартăм... Кирпĕч çапрăм, кăмака турăм, пура пураларăм, çăл чаврăм, йывăç лартрăм.

— Тата мĕн тумалла санăн?

— Вертолёт пуçтарма вĕренес тетĕп-ха, мăнукăм. Хуларан ялти çывăх тăвансем патне вĕлт кăна вĕçсе çитесчĕ манăн санпа.

Вĕренни — çутă, вĕренменни — тĕттĕм тесе ахаль каламан.