Электронлă вулавăш

Ачасем чĕлхепе чӳрече пăрĕсене çуласа унта-кунта шăтарнă — çавсен витĕр кĕрекен каçхи хĕвел пайăркисем хĕрелсе урайне ӳксе чĕтреççĕ.

— Ачасем, кукку килчĕ, паллашăр. Салтакран килнĕ, — терĕ йыснăшĕ, унтан Ваçкана, хăрах хулĕнчен тытса, кăмака çумĕнчи сак çине пырса лартрĕ.

Ачасем пурте пĕр çĕре кĕпĕрленсе ларчĕç, теттепе выляканни те сак çине йăпăр-япăр хăпарса кайрĕ. Шăртланса тăракан сухаллă, путса аннă куçлă çын вĕсене ют çын пек туйăнчĕ пулĕ. Ваçка астăвать-ха, килĕнче хăйсем шавлама тытăнсан, амăшĕ чăрр пăхса илетчĕ те: «Ухмах Якур килет! Астăвăр!» — тесе кăна калатчĕ, вара пурин те сехри хăпатчĕ.

Ваçка тарăхса шухăша кайрĕ, йывăр ыйхă килнĕ пек пуçне усрĕ.

— Салам, кукка! — текен ачаш уçă сасă ăна шарт сиктерчĕ.

— Салам, тăванăмсем! — терĕ Ваçка, вара пуçне çĕклесе пăхрĕ те хăй умĕнче паллашма кĕтсе аллине тăсса тăракан хура çӳçлĕ хĕрачана курчĕ; ытла çамрăк пулин те, ĕçре хытма ĕлкĕрнĕ аллине хăйĕн икĕ аллипе те тытрĕ, хăратас мар тесе тӳррĕн пăхмарĕ. Ача саплăклă кивĕ чĕрçитти çыхнă, арки ура лаппинех тивет. Сăнарĕпе амăшне туртнă иккен: кăвакрах куçлă, йĕпхĕн хура çӳçлĕ — ун пек çӳç, тура тĕкĕнмесен те, яка выртать.

Ваçка хăйĕн ачисене епле пулин те савăнтарас тесе пилĕк пус упраса хăварнăччĕ, выçăхса çитнĕ чух та çăкăр илме шелленĕччĕ, халĕ ăна гимнастерки кĕсйинчен кăларчĕ, хăйĕн аппăшин ачи умĕнче хĕрхенмерĕ:

— Кучченеç вырăнне, ачам, — терĕ те хăех ачан ал тупанĕ хушшине хĕстерчĕ.

— Мерттес, кукка! — терĕ тем пек пысăк телейлĕ пулнă пек тав тăвакан ача.

Хĕрача калаçнă чухне малти шап-шурă шăлĕсем шултра иккенне курсан, Ваçка: «Кăмăллă ку хĕрача, Анна пекех пулать», — тесе шухăшларĕ. Çав самантрах ытти ачасене пама ним те çукки çинчен аса илчĕ, вĕсен кăмăлне хуçасси килмерĕ.

— Эсĕ, тăванăм, йăмăкусемпе шăллусене те канахвит илсе пар! — терĕ.

— Юрать, кукка!

Хĕрача пукан çине кайса ларма та, çăпата тирме тытăнма та ĕлкĕрнĕ иккен.

«Эпĕ мĕн пĕчĕкрен ĕçченччĕ: арçын ĕçне те, хĕрарăм ĕçне те тиркемен. Кăмăлпа та йăваш пулнă, ку тарана çитиччен çынна çапман; Самани усал. Ман пеккисене таптасах каймĕç-ши? Е хам та хаяр пулăп-ши?» — шухăшласа ларать Ваçка уша пуç сакки çинче, йыснăшĕ пирки вăл йăлтах манса кайрĕ.

Йыснăшĕ çаплах алăк патĕнче тăрать иккен, кĕрĕкне те, çĕлĕкне те хывман. Çăп-çăра куçхарши айĕнчен урайнелле пăхать.

— Йысна!

— Мĕн, пултăрăм?

— Эсĕ мана ан кӳрен! Хăвăн ырă килне илсе килтĕн, сума сурăн. Эпĕ пур — чĕлхе çĕтнĕ пек ларатăп. Ĕмĕрех тав, йысна!

— Эх, пултăрăм! — Йыснăшĕ кăмка умне пырса тăчĕ. — Эсĕ таврăнасса сунманччĕ, яланах сан пирки хăрушă тĕлĕксем кураттăм, кăшкăрса вăранса каяттăм. Сивĕ шыв сапсан та, уйрăлми туссем пулнă-çке, пĕр çилпе икĕ вĕрене калаçнă пек калаçнă. Ваттисем каларĕш, сан автану авăтсан, ман автан пилĕк çухрăмран илтнĕ, хирĕç авăтнă. Сăра сыпас мар-и, пултăрăм!

Çав самантра пăлтăрта тем кĕмсĕртетни илтĕнсе кайрĕ — Ваçка аппăш алăка хăвăрт уçса ячĕ те хăйпе пĕрле милĕк шăрши илсе кĕчĕ.

— Мунча пултартăм. Мунчи хутнă пек мар, палан кукли пĕçернĕ пек тутлă. Халех каясчĕ сирĕн.

— Приказ пулсан — эпир салтак! — терĕ Ваçка, чирĕпе асапланнă чухне темиçе уйăх кам та пулин кулнине те тарăхса пурăннă çын халĕ сасăпах кулса ячĕ.

— Кайăпăр, пултăр! Мунча шăршинче ĕрехетленсе калаçăпăр, чĕлхе те, чĕре те çемçелĕ, — терĕ йыснăшĕ.

— Тăраниччен калаçăр! Эпĕ кайран юнашар ларса калаçăп. Манăн пĕр асап, унăн — çиччĕ пулнă, — терĕ аппăшĕ, пуртре йăпăр-япăр уткаласа, йывăç тура, супăнь татăкĕ тата ытти вак-тĕвек тупса хатĕрлерĕ, вĕсене чарана хурса, упăшкине тыттарчĕ.

Пахча хапхине уçсанах, Ваçка авалхи кутамас хурама айĕнче ларакан мунчана курчĕ. Мунчаран пăс тухнипе хураман аяларахри вăрăм турачĕсене пас тытнă. Сукмак лайăх, пир сарнă пек тăсăлса выртать, анчах хул айĕнчи туйи çурри таранах путса аннипе Ваçка тайăла-тайăла каять. Йыснăшĕ унпа юнашар тăчĕ, хăрах аллипе ăна хул айĕнчен тытрĕ. Çапла вĕсем ĕçкĕ-çикĕрен таврăнакан туссем пекех ыталашса мунчана пырса кĕчĕç, салтăнчĕç.

Мунчи чăнах та пит тутлă, сывланă чух хĕрнĕ чулпа милĕк шăрши сăмса çуначĕсене карăнтарса ярать. Йыснăш, урайне ик-виçĕ курка шыв сапса пултăрне лартрĕ те, хăй, лапка çине хăпарса, мăшăр милĕк тытрĕ. Мăшăр милĕкне çĕклесе: «Тăшман тĕпне — хам çиеле», — тесе, пуçласа ура тупанне çапрĕ. Ытти такмаксене каласа пĕтернĕ çĕре мунчара пыра пăвса тăракан вĕри сывлăш сарăлчĕ. Çапăнакан çын хăй тăрăх пĕр курка сивĕ шыв ячĕ, сиксе анчĕ. Унăн ӳчĕ вĕри хуранта ăшаланă кăркка тушки пек хĕп-хĕрлĕ пулса кайнă, пăсланса тăрать.

— Халĕ эсĕ хăпар ĕнтĕ, пултăрăм! Вăрçă-харçăн асапĕ пĕттĕр! — терĕ йыснăшĕ, шăрçан-шăрçан пăчăртанса тухакан тарлă Ваçкана çавăтса пырса лапка çине хăпарма пулăшрĕ.

— Эй, аван та! — терĕ Ваçка, пурçăн пек милĕкне тытса.

— Хам çапам-ха! — терĕ йыснăшĕ, ун аллинчен милĕкĕсене илсе. Ваçка тăсăлса выртрĕ, кӳ! килекен вĕри хумра йыснăшĕ милĕкĕсене çĕклерĕ те:

 

— Ахахак! Ахахак!

Патша пултăр çак салтак! —

 

хайласа кăларма ĕлкĕрнĕ такмакне каласа çапма пуçларĕ.

— Тепĕр енне çаврăн.

Ваçка çаврăннă чух йыснăшĕн кăкăрĕ çинче Кĕтерне патша саманинчи пăхăр пилĕк пус пысăкăш хĕрлĕ паллă пуррине асăрхарĕ.

— Сан паллă пур иккен, çĕтес çук эсĕ, — терĕ вăл.

— Снаряд ванчăкĕ лекрĕ, — терĕ йыснăшĕ. — Тепре илсе кайсан, пуç пĕтесси паллах. Хам вилни ним те мар, ачамсене тăлăха хăварас марччĕ. Килте икĕ çул хушши кăна пулмарăм, пĕтĕм кил-çурт ӳпне-питне çаврăнса кайнă, ачамсем, выççипе, пӳрнисене ĕмме тытăннă...

— Вăрçă пăчланса ларас хыпар çӳрет, — терĕ Ваçка. — Эпĕ госпитальте пĕр чылаях вĕреннĕ вырăспа юнашар выртрăм. Вăл юмарт чĕлхеллĕ çынччĕ, çĕрĕн-кунĕн калаçаттăмăр. Ку вăрçа пĕтерсен, кайран халăх влаçĕшĕн кĕрешмелли вăрçă пулĕ-ха, — терĕ вăл.

— Мĕнле вăрçă вара, пултăрăм? Каламарĕ-и? — хыпăнса ӳкрĕ йыснăшĕ.

— Улпутсемпе пуянсене çĕр çинчен шăлса тăкмалла тетчĕ вăл. Вĕсем ахаль парăнас çук, тетчĕ.

— Мĕнле самана пуçланса каять-ши вара!

Мунча умĕнче юр чăкăртатни, мунча пăлтăрĕн шултăрканă алăкĕ уçăлса хупăнни илтĕнчĕ.

— Сирĕн валли кĕпе-йĕм илсе килтĕм, — терĕ Ваçка аппăшĕ.

— Юрать! — кăшкăрчĕç иккĕшĕ те харăсах.

Аппăш улача йĕмпе шур пир кĕпе тата ик-виçĕ тĕлте сапланă тăла шăлавар илсе килнĕ иккен. Арçынсем шыва кĕчĕç, йыснăш пултăрне мунчарах тумлантарчĕ, хăй мунча умĕнче тăхăнчĕ.

— Санăн кĕпе-йĕмӳ вĕри кашта çинчех юлтăр, шăрка-пыйтăран тасалтăр, — терĕ вăл.

Чаппанлă йыснăшпе кĕрĕклĕ Ваçка килнĕ чухнехи пекех ыталашса таврăнчĕç.

Пӳртре какай яшки шăрши кĕрет. Сĕтел çинче ларакан пысăк кĕленче сап-сарă, пырне шурă кăпăк капланнă, пыл сăри тухса тарасран пуçне пир татăкĕпе çыхнă.

— Ачасем, эсир мунчана утăр! Эсĕ хăвăртрах çăвăнса тух та кил, ачам, вара эпĕ кайăп, — терĕ амăш аслине, çăпата тирсе ларакан хура çӳçлĕ хĕрачана.

Чухăн пурнăç ача-пăчана йĕркеллĕ пулма вĕрентет: ашшĕ-амăшĕнчен ыйтмасăр пĕр чĕлĕ çăкăр та илме юрамасть-çке, тата часах илме те çук — çăкăра ырçана хунă, çăрапа питĕрсе илнĕ. Амăшĕ каласанах, ачисем пурте хăвăрт кĕпĕрленсе тухса кайрĕç.

— Сĕтел хушшине ларăр ĕнтĕ, старикпе шăллăм! Сăйăм пысăк мар та — савăнăçăм пысăк, — терĕ хĕрарăм, кăмака умĕнче савăт-сапана шăлтăртаттарса.

Ваçка кун пек вăхăта, тăван сĕтелĕ хушшине пырса ларма мĕн чухлĕ ĕмĕтленмен-ши! Килте е хăвăнпа пĕр тăван килĕнче пурте питĕ тутлă пек туйăнать, перекетлĕ пулас килет, пĕр тĕпренчĕк çăкăра та урайне ӳкерес килмест.

— Малтан какай тутан, шăллăм, — тет аппăшĕ, сурăх какай татăкĕ тыттарса. — Эсĕ шăмăллă какай юратаканччĕ. Пыл сăрине эсĕ кайнă çулах, килсен ĕçтерĕп тесе, тĕпсакайне тăпра айне чавса лартнăччĕ. Тăпра айĕнче сăра пăсăлмасть, шăркаланмасть, хăвачĕ вара, тур çырлах-тăр, — ху курăн, шăллăм.

Аппăш калани тĕп-тĕрĕсех пулчĕ. Ваçка икĕ курка кăна ĕçрĕ, ӳсĕрĕлни те сисĕнмерĕ, чĕлхи те çыхланмарĕ, анчах ал-ура вăйĕ сасартăк пĕтсе ларчĕ. Тӳшек çине пырса выртсанах вăл çывăрса кайрĕ.

Вăрансан, Ваçка пӳрте тапак тĕтĕмĕ тулнине сисрĕ, хăйчикки çутине курчĕ. Тăрăхла сак çинче çынсем лараççĕ, ерипен калаçаççĕ.

— Мĕн нумай çывăратăн, салтак? Улпута тухрăн-и? — тет пĕри, Ваçка пекех туялли.

— Наступление каймалла! — тет тепри, чăлах алăлли.

Ваçка, икĕ алли çине таянса, тăрса ларчĕ, урине аялалла усрĕ. Тӳсме çук тарăхтаракан йывăр кунсенче халăх малалла мĕн пулассине кунсерен мар, сехетсерен кĕтет, çавăнпа вăл пĕр хыпара та хăйĕн хăлхи айккипе ирттерсе ярасшăн мар. Аманнă салтак Хăвалăх ялĕнче Улангин патне чарăнни çинчен хыпар самантрах сарăлнă. Акă халь ĕнтĕ пĕчĕкçĕ ăшă пӳртре кам кăна çук? Вăрçăран аманса таврăннă ухсах-чăлахсем: çамрăксем те, ватăсем те. Пуçланса кайрĕ вара калаçу.

Кашниех хăй çапăçни, мĕн курни, мĕнле аманни çинчен тĕплĕнрех каласа парасшăн, пĕрне-пĕри пӳлме, ытларах каласа пама тăрăшаççĕ, аллисемпе сулкалаççĕ, сике-сике тăраççĕ. Ваçка госпитальре юнашар выртнă вырăс салтакĕ çинчен каласа кăтарнă чухне анчах лăпкă итлесе ларчĕç:

— Эй, хуçа! Кĕме юрать-и? — илтĕнчĕ çав самантра тулта; такам пăрланнă чӳречене пӳрне вĕçĕпе шаккаса илчĕ.

— Юрать, кĕрех! — терĕ Ваçкăн йыснăшĕ.

Пӳрте икĕ çамрăк килсе кĕчĕ. Иккĕшĕ те хăлхаллă çĕлĕк тăхăннă. Килти сăхманпа.

— Шыв ĕçес килет, пичче, — терĕ пĕри.

— Сăмавартан парас-и?

— Сиввине пар.

— Шăнса пăсăлăр.

— Пире тем те лекнĕ.

— Ăçтисем?

— Вырăс арман хуçи патĕнче вăхăтлăх ĕçлетпĕр, станцие çăнăх турттаратпăр.

Ваçка йыснăшĕ пĕрер курка шыв пачĕ.

— Эсир, тăвансем, Йĕлмекасси урлă каймастăр-и? — ыйтрĕ Ваçка.

— Урăх çул та çук, — терĕç иккĕшĕ те пĕр харăс.

— Мана лартса каймăр-ши?

— Ларсамăр!

Аппапа йысна, каясчĕ манăн. Ачасене курас килет, — терĕ Ваçка, унталла-кунталла пăхкаласа. — Ăш вăркать.

— Ыран ирех хам вăштик кăна леçсе хăварăп, — сак çинчен сиксе тăчĕ йыснăшĕ; Ваçкăна, тухса тарасран хăранă пек, аллинчен ярса тытрĕ. — Сапăр пул-ха, пултăрăм.

— Çук, каятăпах. Эсир, салтак тусăмсем, мана ан кӳренĕр. Калаçма çак кунсенче юри килсе ларăп. Хăвăр пĕлетĕр, чуна килĕм туртать.

— Туртмасăр, ара. Хамăр пĕлетпĕр! — терĕç салтаксем.

— Сирĕн яла пыркалатпăр, курса калаçăпăр-ха!

— Пыракансем кĕрсе тухăр. Хĕр-Ваçка тесен, мана пукане пек ача та пĕлет. — Ваçка гимнастеркине ярса илчĕ, тăхăнма пуçне чикрĕ.

Аппăшĕпе йыснăшĕ пулăшнипе Ваçка пĕр самантрах çула тухмалли çын пулса тăчĕ: кĕрĕк тăхăнчĕ, кĕрĕк çинчен чаппан, уринче — кăçатă.

— Каятпăр, ачасем! — терĕ вăл икĕ йĕкĕте. — Эх, анкă-минкĕ эпĕ, хам хăрах ураллă иккенне мансах кайнă, кĕçех чикеленсе ӳкеттĕм.

— Туя мунчара. Халех! — йыснăш тухса чупрĕ.

Ваçкăна çул çамăл килчĕ. Ачасем пӳртре тăнă вăхăтра шăнса ĕнтĕркенĕ лашасем тапса сикрĕç, пушă çуна тупанĕсем шăхăрса кăна пычĕç. Ваçкăн пĕтĕрнĕ чикаркки çунса пĕтнĕ çĕре малта пӳртсемпе йăмрасем курăна пуçларĕç. Часах яла та пырса кĕчĕç.

— Ăсатсах ярăпăр. Ман атте салтакра, хам та часах салтак пулас çын. Ав леш, хыçалти лав çинче пыракан ача ашшĕ вилни çинчен нумай пулмасть хут килчĕ, — терĕ лавçă.

— Хамах çитĕп, ачам. Инçе мар. Рехмет сире. Иртсе çӳренĕ чух ман пата кĕрсе тухăр.

Ваçка лăкăштăн-лакăштăн туса утрĕ. Лавсем вăшлатса иртсе кайсан, ниçта пĕр сас-чĕвĕ илтĕнми пулчĕ. Çатма пек хытă та такăр çул çинче Ваçкăн туйи анчах чăйăлтатни илтĕнет.

«Ял юхăннă, йытă усракан та çук пулмалла, — шухăшларĕ салтак. — Ман пирки Макçи килсе систернĕ-ши е, лаша туяннă пулсан, савăннипе ман пек чăлаха курнине манса кайнă-ши?»

Хăй килне çитес чухне картишсĕр те хӳмесĕр пĕр-пĕччен ларакан пӳрчĕ çинчен их-хи-хик! тесе тăмана çĕкленчĕ те унăн пуçĕ çинченех лăпăс-лăпăс вĕçсе иртрĕ, Ваçка чунĕ сӳ турĕ, пĕтĕм çан-çурăмне пăчăртаса тар персе тухрĕ — пӳрт тăррине тăмана пырса ларни пысăк сехмет сиксе тухасса пĕлтерет. Вăл, сехри хăпнипе, чарăнса тăчĕ, сывлăш çавăрчĕ те, мунчана кайнă чухнехи пек путас мар тесе, тăвăр сукмакпа хăяккăн утрĕ, пӳрчĕ умне пырса çитрĕ — çенĕк çук иккен, пӳрт умне тăратнă шертесем çине улăм хунă. Вăл алăка аллипе пĕрре çапрĕ — чĕнекен пулмарĕ, туйипе темиçе хут хытах шаккарĕ — итлесе тăчĕ, урай хускалнă пек, пăшăлтатса калаçнă пек илтĕнчĕ, анчах кам та пулин алăк патне пыни илтĕнмерĕ. Вăл çиленсе çитрĕ:

— Эй, Укçине! Эпĕ ку! Уç! — тесе кăшкăрчĕ. Унччен те пулмарĕ, алăк яриех уçăлса кайрĕ те пӳртрен такам сиксе тухрĕ. Ваçкăна кăкăрĕнчен чукмар пек аллисемпе чышса ячĕ. Ваçка месерле пăлт кайса ӳкрĕ, куçĕнчен вут сирпĕнчĕ, ăна хăйĕн пуç купташки мăйĕнчен татăлса кайнăнах туйăнчĕ. Вăл пуçĕ ыратнипе чылай выртрĕ, пӳртре хăйă çутнине курчĕ, яр уçă алăкран ăшă сывлăшпа çĕрĕк пĕрене шăрши палкаса тухнине туйрĕ, «Кĕр, Ваçка!» текен хĕрарăм сассине илтрĕ, аллисемпе хыпаларĕ — пăр çинче çара пуçăнах выртать иккен. Вăл темиçе ! хутчен çĕкленсе ларма тăчĕ, çурăмĕ ыратни ăна авăнма памарĕ. Вăл пуçне кăштах çĕклерĕ те аллипе тытса пăхрĕ: йĕпе те ăшă — юн каять иккен. Алăк уçса тухса тарнă çын ăна пуçне амантмаллах сирпĕнтерсе хăварнине пĕлсен, вăл вăйне пухрĕ те тăрса ларчĕ, туйипе тĕрекленсе, ура çине тăчĕ, вара хаяррăн: «Эх!» — терĕ те талпăнса пӳрте кĕрсе кайрĕ. Халĕ унăн пĕтĕм çан-çурăмĕ вут пек çунма тытăнчĕ, вăл хăйчикки умне пычĕ.

— Укçине, эсĕ-и? — терĕ вăл умĕнчи мĕлкене; урмăшса кайнă куçĕсем ăна тĕрĕссĕн кăтартмарĕç, хăйчикки унăн умĕнче пĕр çĕкленнĕ пек, пĕр аннă пек пулчĕ.

— Эпĕ.

— Йăнăшмастăп-и? Эсĕ-и, Укçине?

— Эпĕ...

Ваçка ăçтан лекессе чухлаймарĕ, туйине çĕклерĕ те пĕтĕм вăйĕпе «эпĕ» текен мĕлкене туртса çапрĕ. Хĕрарăм урайне кайса ӳкрĕ. Ваçка алчăранă куçне шăлса илчĕ те пĕр чĕнми выртакан хĕрарăм умне пырса тăчĕ.

— Еркĕн тупрăн-и?.. Каçармастăп... Халех çапса кăнтатăп сана! — кăшкăрчĕ вăл.

Кăмака хыçĕнче çывăракан ачисем шари макăрса ячĕç:

— Пĕр-икĕ кĕрепенкке вир кĕрпи илсе килчĕ. Чĕнменччĕ, хăй килчĕ... Мĕн тăвам ĕнтĕ? Ачасем выçă... Ан вĕлер мана, Ваçка, ачасене тăлăха ан хăвар. Вĕсене кам пăхĕ?.. — хĕрарăм пĕтĕм пĕвĕпе чĕтренсе макăрса ячĕ.

— Кам? — туйипе урайне шаккаса кăшкăрчĕ Ваçка. Хĕрарăм каçса кайса макăрнипе нимех те калаймарĕ.

— Кам, кала! Вĕлеретĕп!

— Ан вĕлер, Ваçка... Ачасене хĕрхен... Юхăнсах кайрĕ хуçалăх... Тем пек ĕçлесен те, юхăнсах пычĕ... Сурăхсене вăрласа пĕтерчĕç... Иртнĕ эрнере юлашки качакана та вăрласа кайрĕç.

— Кала! Кам пулчĕ халь кунта? — Ваçка, куçĕсене чарса пăрахса, туйине хаяррăн антарас пек çĕклерĕ.

Кăмака хыçĕнчен виçĕ ача сиксе тухрĕç. Виççĕшĕ те хыткан. Вĕсем, чуна кайса тивекен сасăпа макăрса, урайĕнче выртакан амăшĕ патне кукленсе ларчĕç.

— Кам? — урса кайнă пек Ваçка пĕтĕм çиллине пухса пыр тĕпĕпе кăшкăрчĕ, татах туйипе çапма хатĕрленчĕ.

— Варлам Люшши...

 

9

Сăртри тирексем айĕнче пытанса ларакан пĕчĕк станци çуркунне, çулла, кĕр енне те чылаях шавлă та хаваслă. Уяври пекех тумланнă хĕрарăмсем çăмарта, юр-вар, чиепе улма сутма килсе тулаççĕ, кĕпе арки айĕнчен курăнакан хĕрлĕ йĕм тăхăннă, шурă тутăр усса янах айĕнчен çыхнă, пичĕсене шурă, писев сĕрнĕ тутар инкесем шел тутăрсем сутаççĕ. Кĕр еннерех, панулми ешĕл туратсене авиччен пулса çитсен, пĕчĕкçĕ станци Мускавпа Хусан хушшинчи чугун çул таврашĕнче пысăк мухтава тухать, кулленех ярмаркка пек кĕрлесе тăрать. Хĕлле вара çул çине ӳксе юлнă никама кирлĕ мар алсатулĕ пек пулса юлать; никам та ăшăнмасть, кунта кăмака хутаканни те çук. Хутран-ситрен кăна кам та пулин поездпа каять е поездран анса юлать. Хурал çынни кăна пĕчĕк тимĕр кăмакаллă пӳлĕмре телефон аврине кăтăр-кăтăр çавăрса шăнкăртаттарать, телеграф аппарачĕн пусăмĕ пĕр çĕкленет, пĕр анать, тăкăртаттарса ларать. Тулта та илĕртмелли çук. Нумай хура курак йăвиллĕ çара тирексем кăна.

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн