Ӑнсӑртран Сталинӑн чӑвашсем пирки каланӑ усал циттаттине тупрӑм.
http://quotes.yourdictionary.com/au ... talin/187695#chuvash
http://zavtra.ru/content/view/bolshaya-oshibka-stalina-/
Ака 19, 1947.
Югослав революциҫи, патшалӑх ҫынни Броз Тито соратникӗ Эдвард Кардель словен революциҫи Сталинпа калаҫать. Сӑмах албансем Косовӑра вырӑнти халӑхран ӗрчесе кайни ҫинчен пырать. Сталин чӑвашсене ҫапла асӑнса хӑварать:
"Этот народ, похоже, довольно отсталый и примитивный.
Ку кӗҫнерникун, чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗнче, Чӑваш наци музейӗнче Обществӑлла палатӑн ларӑвӗ иртрӗ. Ман унта хутшӑнма тӳр килчӗ. Ку статья — ҫавӑнта илтнӗ шухӑшсем тавра ҫырнӑскер.
Мӗн палӑртас килет? Калаҫакансен ытларахӑш пайӗ (аудиоверсипе, диктофонпа ҫырса илнӗскерпе, кунта паллашма пулать. Юсаман, касман — А.П.) пӗр кун маларах иртнӗ Халӑх пӗрлӗхӗн кунӗ пирки аса илчӗ. Аса илме аса илчӗҫ-ха вӗсем, анчах та хӑйсен калаҫӑвӗнче темшӗн пӗтӗм «утиала» (Василий атте ун пирки каларӗ) хӑйсем ҫине туртрӗҫ.
Кӑҫал Раҫҫей шайӗпе иртекен Литература ҫулталӑкӗнче, чӑвашсем вилӗмсӗр «Нарспи» поэма авторӗ К. Иванов ҫуралнӑранпа 125 ҫул тултарнине паллӑ тунӑ тапхӑрта Т. Кириллова аса илни вырӑнлӑ.
Тарас Кириллов 1880 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 12-мӗшӗнче, кивӗ стильпе, Етӗрне уесӗнчи Чӑваш Сурӑм вулӑсӗнчи Ҫеҫмер ялӗнче Кирилл Филиппов вӑтам хресчен ҫемйинче ҫуралнӑ. Ашшӗпе амӑшӗ ҫут тӗнчене килнӗ ачана Тарас ят хунӑ. Ҫулсем иртнӗ май вӑл Трак тӑрӑхӗнчи Мӑн Шетмӗри прихут шкулӗнче, ун хыҫҫӑн Ишекри икӗ класлӑ шкулра ӑс пухнӑ.
Шупашкар урамӗсемпе утнӑ чухне кашни утӑмра пӗлтерӳсем куҫ тӗлне пулаҫҫӗ. Хулара кӑна-и? Юлашки вӑхӑтра ялсенче те ҫакма пуҫларӗҫ: кам тислӗк сутать, тепри таксист пулӑшӑвӗ сӗнет…
Пӗлтерӳсем ҫакни тем мар-ха. Ку чылай чухне хамӑрах пулашать. Вӗсене вуласа ӑҫта тата мӗн йӳнӗрех туянмаллине пӗлетпӗр. Пӗлтерӳсем валли ятарлӑ вырӑн уйӑраҫҫӗ. Анчах ҫыпӑҫтарнӑ хутсене общество транспорчӗн чарӑнӑвӗсенче те, подъезд алӑкӗсем ҫинче те, картасем ҫинче те курма пулать. Халӗ тата асфальт сарнӑ тротоур ҫине те ҫырма пуҫларӗҫ.
Кашни ҫемье хӑйне май пурӑнать. Ҫапӑҫаҫҫӗ те унта, мирлешеҫҫӗ те. Ара, ялан чап-чап уйӑхӗ пулаймасть пуль ҫав. Хӑшӗсен ҫав тӳп-тӳп уйӑхӗ вӗҫӗмех пырать тесен те юрать-тӗр.
Йӗрке хуралҫисем нумаях пулмасть «Чунлӑ кӳршӗ» акци пуҫарчӗҫ. Ку вӑл кӳршӗ-аршӑ епле пурӑнни пирки право хуралҫисене систерме чӗнсе каланине пӗлтерет ӗнтӗ.
Чӑн та, ниҫта кайма ҫуккипе е тата укҫаллӑ арҫынна ҫухатас килменнипе тепӗр хӗрарӑмсем хӑйсене патак айӗнчен кӑларман арҫынпах пурӑнаҫҫӗ. Юрӗ-ха, савнӑ ҫынтан патак ҫиесси те кӑмӑллӑ пуль, хӑйсенне хӑйсем пӗлеҫҫӗ теме те пулать-тӗр-ха ку лару-тӑрура.
Урӑх япала валли тунӑччӗ. Сая ан кайтӑр тесе халех публиковать тӑвас терӗм.
«Хыпар» хаҫат пирки пӗр вӑхӑтра шӑв-шав лӑпланнӑччӗ. Ӑна чылай ҫул редактор пулса ертсе пынӑ Алексей Леонтьев вырӑнне Валери Туркай влаҫа ларнӑ хыҫҫӑн Чӑваш халӑх сайтӗнче те, «Правда ПФО» интернет-кӑларӑмра та тем тӗрлӗ шухӑш та палӑртакан тупӑннӑччӗ. Нумаях пулмасть Валери Туркай Чӑваш Енӗн информаци политикин министрне Александр Иванова халалласа сӑвӑ ҫырни пирки эпир пӗлтернӗччӗ. Сӑвӑра Валери Туркай республика шайӗнчи ҫав пуҫлӑха йӗпленӗччӗ. Каярах пирӗн сайт Валери Туркайпа контракт тӑсманни, тӗп редактор тивӗҫне Михаил Арланов пурнӑҫлани пирки хыпарларӗ.
Тутарсем Кул Али калавӗпе киленнӗ вӑхӑтра. Хальхи чӑвашлӑх фарисейӗсем "Уҫӑп" текен Библи сӑнарӗ ҫинчен чӑвашсене Золотницкий ҫырса парать. Ку текст пирки пӗртте иккӗленӳ ҫук. Хӑй вӗрентнӗ пекех Николай тӳрӗ пулать, улталамасть, чӑн чӑвашла чӗлхепе кӗскен, питӗ уҫӑмлӑн ҫырса парать.
Иосиф Хитре Ҫын Порнӑҫӗ
Лайӑх ҫын порнчӗ ҫӗр ҫинче. Авраам ятлӑ. Вӑл йӑваш полчӗ, оншӑн Тор’ӑна йоратрӗ. Торӑ пачӗ ӑна пор ырхлӑха, пор поянне; ывӑлӗ полчӗ перех ҫех; йоратрӗ Авраам Торра, пор хӑйӗн поянӗнчен те ывӑлӗнчен те хакла шотларӗ Ӑна.
Чӑваш Енре демографи лару-тарӑвӗ япӑх темелле мар. Ку енӗпе пӗлтӗр республикӑра хӑйне евӗр ҫитӗнӳ те пулнӑ: ҫуралнисен йышӗ вилнисенчен нумайрах пулнӑ. Ача ҫуралсан ашшӗ-амӑшӗ ун валли ят шырать. Халӗ паллӑ ӗнтӗ мӗнлерех ятсем анлӑ сарӑлни: Анастасия, Мария, София, Елизавета, Виктория… Арҫын ачасене ытларахӑшӗ Максим, Кирилл, Роман, Егор ят хурать. Республикӑра ачасене тӗне кӗмен чӑвашсен ятне паракансем те пур. Ку хутран-ситрен ҫеҫ тӗл пулать. Ҫапах ку та темӗн пекех…
Чӑваш Енре 2013 ҫул уйрӑмах интереслӗ пулнӑ темелле.
(из ответа якутским друзьям)
... На Волге, в моей чувашской деревне Сюндырь-станция про реки Лену и Обь, про остроги Вилюя и Верхоянска знали с пугачевских времен, потому что по Сибирской арестантской дороге, через этапы и казематы, туда увели на вечное заточение наших предков-бунтарей. Да и через века потом Красноярский и Иркутский края, Якутск, Олекма, Колыма напоминали о себе судьбами декабристов, ссылками Чернышевского и Короленко, весточками подневольных чувашских революционеров Алюнова, Хури, ложно репрессированных поэтов Юмана, Митты, Шубоссини.