Чӑваш Енре демографи лару-тарӑвӗ япӑх темелле мар. Ку енӗпе пӗлтӗр республикӑра хӑйне евӗр ҫитӗнӳ те пулнӑ: ҫуралнисен йышӗ вилнисенчен нумайрах пулнӑ. Ача ҫуралсан ашшӗ-амӑшӗ ун валли ят шырать. Халӗ паллӑ ӗнтӗ мӗнлерех ятсем анлӑ сарӑлни: Анастасия, Мария, София, Елизавета, Виктория… Арҫын ачасене ытларахӑшӗ Максим, Кирилл, Роман, Егор ят хурать. Республикӑра ачасене тӗне кӗмен чӑвашсен ятне паракансем те пур. Ку хутран-ситрен ҫеҫ тӗл пулать. Ҫапах ку та темӗн пекех…

Чӑваш Енре 2013 ҫул уйрӑмах интереслӗ пулнӑ темелле.

Далее...

(из ответа якутским друзьям)

... На Волге, в моей чувашской деревне Сюндырь-станция про реки Лену и Обь, про остроги Вилюя и Верхоянска знали с пугачевских времен, потому что по Сибирской арестантской дороге, через этапы и казематы, туда увели на вечное заточение наших предков-бунтарей. Да и через века потом Красноярский и Иркутский края, Якутск, Олекма, Колыма напоминали о себе судьбами декабристов, ссылками Чернышевского и Короленко, весточками подневольных чувашских революционеров Алюнова, Хури, ложно репрессированных поэтов Юмана, Митты, Шубоссини.

Далее...

Торӑ ӗненӗвне - малалла ҫырса пухар-ха. Эп вуланӑ-пӗлнӗ-паллашнӑ тӑрӑх, Кул Али, Джагфар Тарихы ятлӑ тутар халӑхӗ ӑсталанӑ тӑм шӑхличӑсене тытнисен литературӑ пӗлӗвӗн ҫумӗнчи религийӗ вӑл - Тораизм - тепӗр ҫӗрӗк паранкӑ ӗххӗм! ҫӗрӗк памитор.

Иртнинче Торӑ тӗнне Индисем тӗрӗс-тӗкел тытни ҫинчен ҫырнӑччӗ. Ав Пихтула ялӗнче те индуистсем Кришна храмне лартаҫҫӗ, хатӗр пулар - Тораизм тӗнче тавра ҫаврӑнса Чӑваша таврӑнать.

Пуҫламӑшӗ http://chuvash.

Далее...

Зита тата Гита Резахановсем пирки тӗнчипех пӗлеҫҫӗ. Сиам йӗкӗрешне уйӑрни пирки хӑй вӑхӑтӗнче массӑллӑ информаци хатӗрӗсем нумай ҫырчӗҫ. Ара, кунашкалли пӗрремӗш хут-ҫке.

Зитӑпа Гитӑна уйӑрсан чиперех пурӑнса кайнӑ. Ҫапах нумай сипленме тивнӗ вӗсен. Апла пулин те хӗрачасем питӗ савӑннӑ. Вӗсем ыттисем пекех пулнӑ-ҫке-ха.

Аса илтерер: Зитӑпа Гита Кӑркӑсстанри Западное ялӗнче 1991 ҫулхи юпа уйӑхӗн 19-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Вӗсене 2003 ҫулта Мускаври Филатов ячӗллӗ ача-пӑча клиника пульницинче операци тунӑ.

Далее...

Ҫакӑн пек статья пурри питӗ лайӑх.

http://ru.chuvash.org/wiki/%D0%9A%D ... 20%D0%90%D0%BB%D0%B8

Кул Али - суя пулни куҫ умӗнчех. Тем те тетӗр Юхма Мишши, анчах...

"Нарспи" поэмӑна чӑнах та вулатпӑр, ун чӗлхи те паллӑ, историйӗ те пӗр иккӗленӳсӗр.

«Уҫӑппа Сӑхви» тексчӗн оригиналӗ ӑҫта вара.

"Оригиналы хранятся в Тбилиси, Петербурге, Берлине." - теҫҫӗ. Анчах пире вырӑсла вулаттараҫҫӗ, е куҫарса параҫҫӗ. Ҫав хушӑрах кун чӗлхи чӑваш чӗлхи пек пулнӑ теҫҫӗ.

Далее...

«Пӗркласрисем» халӑх тетелӗнчи пирӗн ушкӑнра вырнаҫтарнӑ ҫак шухӑша сайта та кӗртес килсе кайрӗ. «Пӗркласрисем» халӑх тетелӗнчисем ҫеҫ мар, ыттисем те паллашчӑр тесе.

Паян чӑвашла радио итлесе пӑхрӑм. Шухӑшӗ лайӑх, анчах та чӗрӗк пайне кӑна чӑвашла калаҫаҫҫӗ, ертсе пыраканӗсем чӑваш сӑмахӗсене йӑнӑшпа калаҫҫӗ. Вӗсем пурте тенӗ пек чӑваш шкулӗнче вӗреннӗ (Чӑваш ен хулисене чӑвашах тесе шутлатӑп) чӑваш чӗлхипе литература урокӗсенче 4–5 паллӑ илнӗ. Ҫавах та чӑвашла хырӑм выҫать теме кӑна тӑнлаҫҫӗ.

Далее...

1990 ҫулхи юпан 27-мӗшӗнче Чӗлхесем ҫинчен калакан саккуна пӗрремӗш хут йышӑннӑ. Унтанпа 25 ҫул иртнӗ май эпир хӑш-пӗр ҫынсенчен ҫак саккуна мӗнле хак пани пирки ыйтса пӗлес терӗмӗр.

Юрий Исаев, Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн директорӗ

— Паян Чӑваш ССРӗнчи чӗлхесем ҫинчен калакан саккуна йышӑннӑранпа 25 ҫул ҫитрӗ. Ӑна юпа уйӑхӗн 27-мӗшӗнче йышӑннӑ. Юрий Николаевич, паянхи куна илсен, чӑвашлӑха тата чӑваш чӗлхине аталантаракан чи пӗлтерӗшлӗ институт ертӳҫи пулнӑ май, ҫак саккуна епле хаклатӑр?

Далее...

Кӑсӑклӑ пулнӑран тӗнче тетелӗнче чи вӑрӑм ҫӳҫлӗ ҫынсене шыраса тупрӑм. Камсем-ха Гиннесс рекорчӗсен кӗнекине кӗме пултарнӑ? Ҫак ыйтун хуравӗсемпе ыттисене те паллашма сӗнетӗп.

Паллӑ ӗнтӗ: мода кашни утӑмра тенӗ пекех улшӑнса пырать. Анчах чылай хӗрарӑм яланах варӑм ҫӳҫлӗ пулма ӗмӗтленет. Ҫапах тӗнчере ку енӗпе мухтанма пултаракансене алӑри пӳрне тӑрӑх шутласа кӑларма пулать. Чӑннипех те илемлӗ тата вӑрӑм ҫӳҫлӗ ҫын сахал-ҫке-ха.

Официаллӑ ҫӑлкуҫсене ӗненес тӗк тӗнчере чи вӑрӑм ҫӳҫлӗ хӗрарӑм Китайра пурӑнать.

Далее...

Юхма Мишши хатӗрленӗ «Ылтӑн ҫӳпҫе» кӗнекери статьясемпе малалла паллаштаратпӑр. Аса илтеретпӗр, кӗнекен иккӗмӗш ячӗ — «Чӑваш сӑмахӗсен вӑрттӑнлӑхӗ». Ӑна 1993 ҫулта кӑларнӑ («Вучах» библиотекинче).

Ар (эр, ер) — чи авалхи сӑмахсенчен пӗри пулнӑ. Вӑл ҫын тенине те, халӑх тенине те, арҫын, паттӑр ҫын, кӗрешӳҫӗ, улӑпла этем, ҫарҫынни (муж) тенине те пӗлтерме пултарнӑ, хӑйне уйрӑм сӑмах пулса та чӗлхере упраннӑ. Хӑшпӗр тӳрк чӗлхисенче вӑл халь те ҫав авалхи пӗлтерӗшӗпех пурӑнать.

Далее...

Амур барсӗ. Тепӗр ячӗ ун — Инҫеттухӑҫ леопарчӗ. Вырӑнти вӑхӑтпа паян 09:00 пулать ӗнтӗ, Инҫет Тухӑҫра ҫак чӗрчуна ҫапса кайнӑ. Паян ирхи тӑрсан ҫакӑн пирки чылай МИХ ҫырса пӗлтерчӗ. Хам пулсассӑн кунашкал кушак тӗсӗ пуррине пӗлместӗмччӗ те, капла вара ҫӗнни самай пӗлтӗм.

Амур барсӗ, иккен, питӗ сайра тӑрса юлнӑ пысӑк кушак тӗсӗ. Тӗнчипе те вӗсен йышӗ 80 ҫитмест. 57-шӗ вара Тинӗсҫум (ытлашши чӑвашлатма юратманнисем валли — Приморье) тӑрӑхӗнчи «Земля леопарда» (чӑв.

Далее...