чӳречерен пӑхса ларатӑп
инҫетри пӗр ҫутӑна.
сан пирки ялан шутлатӑп,
ыраттаратӑн чунӑма.
ташӑ каҫӗнчче паллашрӑм
темшӗн санпалла ун чух.
ташлама кӑна кӑлартӑм-
илемлӗ юрӑччӗ ун чух.
лекрӗм санӑн тыткӑна
илтсессӗн ҫепӗҫ сассуна.
курсассӑн санӑн кулӑна
эпӗ ҫухатрӑм пуҫӑма..
тинӗс евӗрех путарчӗҫ
санӑн хитре куҫусем.
ухмаха мана кӑларчӗҫ
санӑн ҫемҫе тутусем.
ҫав каҫ тухмасть халь асӑмран
ҫӗр шухӑш манӑн пуҫӑмра
,,мӗн пулчӗ ши?- ыйтап хамран
канлӗх ук халь чунӑмра.
Далее...
Статья ятне курсан вулакан ку хӑй те Елчӗк ҫынни пуль ӗнтӗ, ҫавӑнпа хӑй тӑрӑхне мухтать тесе шухӑшлама пултарӗ.
Ара, эстрада ҫӑлтӑрӗ тесе хӑйсемпе паллаштаракансен концерчӗсене кайсан: "Ӑҫта эсир, елчӗксем?" - йышши кӑшкӑрашу-ҫуйхашӑва илтме тӳр килет-ҫке. "Сывӑ пултӑр Елчӗк ен!" - тенӗрен те эпӗ савӑн пеккисенчен хӑраххи тесе шухӑшлама пулать-тӗр.
Ҫук, вӑл тӑрӑхри ҫын мар. Республикӑн кӑнтӑр енче вырнаҫнӑ ҫав районтисене унтисем хӑйсен тӑван чӑваш чӗлхине хытах сума сунӑран юрататӑп-хисеплетӗп.
Мӗн кӑна ҫырман-ши "чӑваш" сӑмах ӑҫтан тухса кайни пирки!
Слапух Турра, паянхи кун ку сӑмахӑн чӑн пӗлтерӗшӗ майӗпен уҫӑмланса пырать.
Хуть те кам та хӑй халӑхӗн ячӗпе кӑсӑкланать. Шута каять, ятӑн тымарӗсем ӑҫтан пуҫланнӑ-ши, тет.
Ҫавӑнпа та этнонимӑн этимологине тӗпчени историе вӗренмелли чи лайӑх меслетсенчен пӗри пулса тӑрать. Пирӗн те ҫав майсенчен пӑрӑнса юлас марччӗ. Паянхи кун ҫакӑ яр уҫӑ:
Чӑваш сӑмахӑн пӗлтерӗшӗ майӗпен уҫӑмланса пырать, терӗмӗр.
В старинных песнях чуваши, садясь на китайский камень, с высокой горы пишут письма родным и вопрошают: «Тот, кто надел китайский йилень — не родственник ли наш дорогой?» И просят лебедя долететь до Китая и сесть в середине их поля.
Улӑхрӑм ҫӳллӗ тусем ҫине, Лартӑм китай чул ҫине - Лартӑм тӑвансене хут ҫырма, Инҫетренех савса ыр сунма... * Ҫӳллӗ тусем ҫине пуса сартӑм, Тылласассӑн йӗтӗн пулмӗ-ши? Авӑрласан пурҫӑн пулмӗ-ши? Тӗртсессӗн китай пулмӗ-ши?
Улӑхрӑм ҫӳллӗ тусем ҫине,
Лартӑм китай чул ҫине -
Лартӑм тӑвансене хут ҫырма,
Инҫетренех савса ыр сунма...
*
Ҫӳллӗ тусем ҫине пуса сартӑм,
Тылласассӑн йӗтӗн пулмӗ-ши?
Авӑрласан пурҫӑн пулмӗ-ши?
Тӗртсессӗн китай пулмӗ-ши?
Етӗрне районӗнчи Урпаш ялӗнче ҫуралнӑ Ксюша Максимова комӑна кӗрсе ӳкни мана та ыттисем пекех пӑшӑрхантарать. Унӑн шӑпишӗн нумайӑшӗ кулянать. Ахӗртнех, чылайӑшӗн ыйту хыҫҫӑн ыйту ҫуралать. Чӑннипе, блогерсем Ксюша пульницӑра выртнине, вӑл комӑра пулнине тӗнче тетелӗнче хускатман-тӑк эпир, тен, ун пирки пӗлместӗмӗр те. Кунашкал миҫе тӗслӗх ҫине ҫӳлтисем куҫ хупса ирттереҫҫӗ? Пирӗн ҫапла, халӑх пӗлесрен, калаҫасран хӑраҫҫӗ.
Халӗ Ксюшӑна Канадӑри тухтӑрсем пулӑшма хатӗрринине пӗлсен, пытармастӑп, чунтан савӑнтӑм.
Ӗнер, 2016-мӗш ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 27-мӗшӗнче пӗтӗм Раҫҫейпе тӗнчере паллӑ Раҫҫей оппозицилле политика Борис Немцова асӑну акцийӗсем иртрӗҫ. Аса илтеретеп — ӑна ҫулталӑк каялла Мускавра, Кремль умӗнче тискеррӗн те сӗмсӗр хурахсем-кадыровецсем, ҫурӑма персе, вӗлерчӗҫ. (Вӗсене арестленӗ, следствийӗ пырать). Ҫакна хирӗҫ тӑрса, тарӑхуллӑ халӑх Мускавра та, урӑх хуласенче, чикӗ леш енче те, марш, митингсене, пикетсене туса, урамсенче, площадьсенче йӗркелерӗҫ. Чӑваш Енче те, Шупашкарта та, Б.
Возвращающиеся из Калайкасов с конференции несколько учителей чувашского языка и литературы заинтересованно обсуждали телефильмы про Валерия Ободзинского и Геннадия Айги. «Что общего между ними?» — поинтересовалась я. «Шестидесятники! Изучаем в школе», — последовал ответ.
Действительно, в учебнике «Чӑваш литератури» (Станьял В.П. Чувашская литература для 8 класса. Чебоксары, 2011) имеется подраздел «ХХ ӗмӗрти «утмӑлмӗшсен» сасси» (Голос «шестидесятников» ХХ века).
«В 50-60-х годах ХХ века в советской литературе обозначились молодежные группы, протестующие против тесных рамок поэтического творчества.
Хура халӑхӑн пуҫне Раҫҫей патшалӑхӗн влаҫӗнче ларакансем минретсех пыраҫҫӗ. Спорт мероприятийӗсенче тӗл пулакан пӗр пулӑма эп урӑхла ниепле те урӑх ӑнлантарма пултараймастӑп. Сӑмахӑм чӑваш ялавӗ пирки. Пӗр хут асӑрхасан — юрӗччӗ, нормӑран тухса ӳкнӗ пулӑм теме пулӗччӗ. Ҫук вӗт, сахал мар тӗл пулать — спорт мероприятийӗсенче чӑваш ялавӗ валли тимлӗх уйӑрмаҫҫӗ. Пӑхатӑн та, хӑш-пӗр ял тӑрӑхӗ Чӑваш Республикинчен тухса ӳкнӗнех туйӑнать. «Ху чӑваш пулнишӗн ӑҫта сан мӑнаҫлӑх? Пирӗн асаттесемпе мӑн асаттесем ҫав виҫӗ тӗслӗ ялава кӑна мухтама хӑйсен пуҫӗсене хунӑ-ши?
Шурӑ халатлисен ӗҫне эпир питӗ пархатарлӑ тесе сума сӑватпӑр. Хам та ҫавӑн пекех шухӑшлатӑп мар-и? Ҫавӑн пек шухӑшланӑранах вӗсенчен пулӑшу ыйтма васкатпӑр. Е чим-ха, васкасах каймастпӑр. Амакӗ аптӑратса ҫитерсен кӑна пулӑшу ыйтса тӗмсӗлетпӗр. Ытти чухне хамӑр валли ниепле те вӑхӑт тупаймастпӑр мар-и ҫав...
Нумаях пулмасть тусӑм каласа панӑ тӗслӗхсене илтсен шурӑ халатлисем пирки ним калама шалт аптӑрамалла. Пӗррехинче тусӑм кӗтмен-туман ҫӗртен пуҫ ҫаврӑннипе аптӑрама тытӑнчӗ.
Под бурю рукоплесканий и шквал цветочных букетов прошла 25 февраля 2016 года в Чувашском театре юного зрителя премьера комедии талантливого драматурга Николая Сидорова «Чебоксарская невеста через 20 лет» («Шупашкарти савни 20 ҫул иртсен»). Несколько лет ждал своей сцены готовый спектакль, и вот — его триумфальное явление перед заждавшейся публикой превратилось в настоящий праздник театральной молодежи и не только молодежи.
На премьере самого автора пьесы, заслуженного деятеля искусств, лауреата премии имени Михаила Сеспеля и Госпремии Николая Сидорова не было.
-1.7 °C
