Пасар


«Тавар. Укçа. Пасар. Суту-илӳ...»


Арслан Семенова,

Мармар университечĕн студентне,

Каçал-Çĕрпӳел каччине

 

Тавар. Укçа. Пасар. Суту-илӳ.

Хаклашасси те вăлтасси — ăсталăх.

Пухасчĕ манăн та кăштах пĕлӳ

Илсе-сутса сапăрланса пăхмалăх.

 

Ик-виççĕ тухрăм Аксарай тавра,

Ик-виç çурта кĕрсе анса хăпартăм;

Нӳхрепри пек выртать тем чул тавар,

Чыхса тултарнă хаклă ăпăр-тапăр.

 

Çӳрес те килчĕ Шелепи пулса...

Ăстампулта кашни кĕтес пасарлă.

Çырас пулсан — типтер ларать тулса,

Çырса пĕтереймесĕр йĕрсе ярăн.

 

Суйлать-суйлать сутуçă Ăстампул.

Улпучĕ те вăр-вар, тарçи те йăрă.

Ку хулара хăш кĕтесре ан пулл —

Улшуçă мар тăк — çӳремешкĕн тăвăр.

 

1997, çу, 24.

Сар çу


Кĕрлесе тăрать Кипек пасарĕ.

Çав ĕнтĕ, шăв-шавсăр пасар çук.

Тем чухлех юр-вар е кишĕр-çарăк.

Ак сĕнет пĕр арăмĕ сар çу.

Хăй каларăш, çăвĕ шутсăр тутлă.

Ик çур уйăх чĕресре, кур-ха.

Нӳхрепрен кăларнă тин, пухутлă, —

Турра шĕкĕр, сутлăх та пур халь...

 

Калаçать инке хавассăн питĕ.

Кĕлетки ун — йăрăс хыр вулли.

Шурăм пуç пек çуталать сăн-пичĕ,

Сар çу евĕр ирĕлет кулли.

 

Ан шутлах тем, эп сывларăм ассăн.

Куç илми пăхуçăн сан çине.

Шурă питлĕ аппана курсассăн

Аса илтĕм хамăн аннене.

 

Сан пекех сăпайлă та хитреччĕ,

Сăмахпа пĕлместчĕ такăна.

Пĕр тытсассăн — виççĕшĕн ĕçлетчĕ.

Пурăнатчĕ пирĕншĕн кăна.

 

Сахал мар вăл курнă, терчĕ-хурĕ

Пулнă-çке.

Пĕлетĕн-и, аппа,

Вăл мана вĕрентрĕ те çын турĕ

Çу сутса пуçтарнă укçапа.

 

Парăм, парăм... Ах, мĕнпе-ши татăп?

Тав сăмахĕ калăп хамăнне.

Паян эпĕ сăввăмра мухтатăп

Аннесен сар çу пек кăмăлне.

Ултавçă çав пасар


Сутуçă ĕçĕ çăмăл-и,

Ăна хăй çеç пĕлет,

Хĕлле шăнса кӳтет алли,

Чăтма, тӳсме тивет.

 

Ура çинче вăл кунĕпе,

Хĕвел çинче çулла,

Хитре, чипер артистка пек

Хаваслă пулмалла.

Кашни илесшĕн йӳнĕлле,

Тавар сутас тесен,

Майне-шайне те пĕлмелле,

Пĕлмерĕн тĕк — пĕтен.

Палаткăри сутуçăсен

Хăйсен асли те пур,

Гарем хуçи пекех ĕçсен

Хăйне тытать çав мур.

Рэкетирсем каç еннелле

Пухаççĕ куланай,

Ан хирĕçле, тӳлемелле,

Чĕрре кĕрсе ан кай.

Кӳрентерме пуçтахсене

Пачах та юрамасть,

Милици рэкетирсене

Пĕлсен те шарламасть.

Çапла çав, хӳтлĕхсĕр çынна

Инкек-синкек кĕтет,

Пĕр ушкăн сан палаткăна

Тĕртет те тӳнтерет.

Пасар тĕнчи вăл супăшнă,

Ултавлă çав пасар,

Сутуçă ĕçĕ тупăшлă,

Анчах та çăмăл мар.

Йӳнни йӳнеçтерет


Эп кĕтĕм шавлă пасара

Çĕн çĕлĕк туянас шутпа.

— Туян-ха. Йӳнетсе парал, —

Пĕри васкать вăр-вар сутма.

 

Эпир ытла та пуян маар

Йӳн япала, ай, туянма.

«Йӳнни йӳнеçтерет» тесе

Калаççĕ пирĕн ентешсем.

 

Илесшĕн пултăм эп часрах

Костюм палланă сутăçран.

— Парап 100 тенкĕ чакарса, —

Манпа пуплерĕ туслăран.

 

Атă-пушмак ăстийĕнчен

Шутларăм туянма пушмак.

— Эп йӳнетсе вунă процент

Шутларăм, тет, сана сутма.