Катăркас


Катĕркасси е Катăркас?


Асаннен чăнлăхĕ.

— Ванюш, хăш ялтан эсĕ? — тăван тавралăха вĕрентекенĕн сасси çепĕççĕн, ăшшăн илтĕнет.

— Катĕркассинчен, — хăюллăн тавăрать арçын ача.

— Катăркасран эппин, аван, — вĕренекенсем тĕлĕнсе пăхнине ăнланса унтан вăл ытарлăн хушса хучĕ. — Ĕлĕкрех ăна çапла каланă та. Мĕншĕнне вара хăвăра тĕпчеме, тупма сĕнесшĕн, çитес урокра çак ыйту патне таврăнăпăр.

Уроксем пĕтессе чăтăмсăррăн кĕтрĕ Ванюш. Пуçĕнчен асламăшĕ каланă сăмахсем тухма пĕлмерĕç: «Эх, манăн Катăркасăм!» Акă мĕншĕн вăл мăнукĕ тӳрлетсе каланине те илтмĕше перет. Апла йăнăшмасть! Мĕн пытарать ватă асанне?

Юлашки шăнкăрав янăранă-янăраман Ванюш ури çĕре перĕнми килне вĕçтерчĕ. Пахчара кăштăртатакан асламăшне асăрхасанах ун патне васкарĕ.

— Асанне, мĕншĕн эсĕ вĕçĕм яла Катăркас тетĕн? Çитменнине вĕрентекен те çаплах каларĕ. Тупсăмне тупма, вăрттăнлăха уçма пулăшсамăр мана.

Калаçу вăраха тăсăлассине ăнланса ватă хĕрарăм пĕрене çине вырнаçрĕ. Юнашар — йăм хура çӳçлĕ, çĕмĕрт куçлă мăнукĕ.

— Ĕлĕк-авал кунта ял таврашĕ пулман. Çынсем Енĕш юханшыв хĕрринче, Куснар ялĕ çывăхĕнче пурăннă, — сăмахне пуçларĕ кинемей. — Енĕш çинче шыв арманĕ те пулнă. Тĕрĕсрех унччен маларах тата урăх вырăнта вырнаçнă пулнă. Анчах унта ĕçме таса шыв пулманнипе çынсем шыв, пурăнма меллĕ условисем шыраса куçса çӳренĕ. Хальхи Катĕркасси вырăнĕ вĕсен кăмăлне кайнă. Шывĕ, сăрчĕ юнашар, çĕр пулăхлă, пуян. Йывăçсем те кашласа ӳснĕ, уйрăмах катăркас тĕмми. Çынсем унăн тураттисенчен кил — тĕрĕшне шăлса тасатма шăпăр çыхнă. Шăпах катăркасран Катĕркасси пулса кайнă та. Кунта пурăнакансем ăна хăйсем майлă, çемçерех калама тытăннă. Енĕшĕн çăл куçне тупнă. Çыран хĕррипе тапса тăнă тейĕн сиплĕ çăлкуç шывĕ. Катĕркассин кивĕ масарĕ патĕнчен инçе мар кӳлĕ те пулнă.

Малалла