Электронлă вулавăш

 

Туйсарăн хулпуççи виç чике,

Еркиней те унтан кая мар.

Иккĕшĕн те яштак кĕлетке,

Иккĕш те хитре те патмар.

 

Иккĕш те çанăсем тавăрса

Кĕписене йӳле яраççĕ,

Хулран хул пăталаса тытăшса

Кĕрешмешкĕн ĕнтĕ пуçлаççĕ.

 

Ракатка пек халăх йĕри-тавра

Пуçĕсене сĕнксех пăхаççĕ:

— «Хăшĕ тухĕ ĕнтĕ паттăра?»

Тесе тунсăхласа кĕрешĕве сăнаççĕ.

 

Еркиней те паттăр, Туйсар та маттур

Вăй та, чăтулăх та иккĕшĕн те нумай.

Иккĕшĕ те кĕрешеççĕ калама çук сатур,

Иккĕшĕ те чăрсăрланса вăй хушаççĕ пĕрмай.

 

Ак Еркиней ярса илет Туйсара

Шăнăрланнă аллипеле ĕнсе чиккинчен,

Анчах Туйсарĕ те пĕр самантра

Пусса илет хуллине чавса кукринчен…

 

Ак Туйсарĕ Еркинее çавăрмашкăн тытăнать.

Анчах лешĕ урисемпе çĕре хирсе пăталать…

Пăркаланать ик маттур унталла та кунталла

Вĕсем хыççăн пĕрмаях халăх тăрать куçкала.

 

Пĕтĕм пуху пухăнчĕ,

Паттăрсене пахалать.

Кĕтӳç мала чыхăнчĕ,

Кĕрешĕве асăрхать:

«Кĕç, — тухас та кĕрешес

Иккĕшне те çĕнтерес!»

Тенĕ пекех пăхкалать,

Аллисене вăтăрать.

 

Кĕтӳçпеле юнашар

Кукăр карчăк Силемпи:

— «Çăва патне, типĕшар

Тупать Туйсар енкепи¹.

 

Ара усал утаман,

Вăл уяса тăрать-и?

Сисичченех, ăнсăртран,

Ултавсăрах чăтать-и?

Эх, мур çăтасси, хам мар,

Çиçкĕнтерсе ярăттăм,

Çĕнтерсенех, Пихампар²!

Сана парне парăттăм».

 

Çапла карчăк кӳлешет

Чĕкеç илтсе тăмалла,

Хăй чышкипе перкшет

Айăккалла-майăккалла.

Чĕкеç тăрать тилмĕрсе

Шурă хут пек шуралнă,

Кĕрешĕве тинкерсе

Пăхса тăрса аптранă:

 

Куккăшпеле Еркиней

Йĕрĕх пекех тытăннă.

Чунтан-вартан, ӳт-пĕвĕпе

Кĕрешĕве парăннă.

Туйсар кĕпи тĕрĕллĕ,

Пыр çиххисем туртăннă,

Çӳçĕ-пуçĕ виреллĕ

Пайраланса пусрăннă.

 

Урса кайнă Еркиней

Тути-çăварĕ пăрăннă,

Чĕри хăвăрт сикнипе

Пырĕ шалтах тăвăннă…

Ярса-ярса пусрĕ те

Туйсар çине пит хăвăрт

Сиксе илчĕ сисиччен,

Аллисене ячĕ те

Хĕсрĕ хăлхи чиккинчен.

 

Туйсар çавăнтах ăнсăрт

Шăнарсене çемçетрĕ,

Хуллисене вĕçертрĕ.

Çав вăхăтрах Еркиней

Вăрса илчĕ хăй çине,

Унтан пĕтĕм вăйпала

Кăкрипеле хирĕнсе

Çавăрса çапрĕ хулпала!

 

Туйсар ӳчĕ нач! турĕ,

Пĕтĕм халăх ах! турĕ.

Туйсар ăнран кайнипе

Ячĕ вăрăм сывласа,

Хуп-хура юн сăмсипе

Юхса анчĕ йăрласа.

 

Чĕкеçпеле Силемпи

Чупса пычĕç ун патне,

Унтах пычĕ Уланки

Пулăшмашкăн пĕлĕшне.

 

Хăй куккăшĕн сăмсинчен

Чĕкеç тытрĕ алтутри;

Йĕри-тавра ик енчен

Элмен пурçăн ун тĕрри —

Вут-кăвар пек ялкăшать,

Хаяр куçа ачашлать…

Еркинейĕн куç-пуçĕ

Тĕрĕпелех тĕлĕнмĕ,

Уншăн Чĕкеç сăн-пуçĕ

Нимрен паха илемĕ:

Кĕрешнине, Туйсара

Манса кайрĕ самантра;

Куçĕ каймасть Чĕкеçрен,

Улăх çинчи чечекрен.

 

Хальччен хăйĕн ĕмринче

Кун пек хĕре вăл курман,

Пухăсенче, ялсенче

Кун пек хитре тĕл пулман.

Чĕкеç Туйсар çумĕнче

Пăрчăкан пек кускалать;

Силемиийĕ пĕр енче

Юна-юна ылханать,

Еркинее асăнать.

 

Еркинейĕ аптраса

Туртса илчĕ Туйсара,

Ыйтрĕ унтан каçарма,

Малашнелле тус пулма.

 

Хăй çавăнтах Чĕкеçе

Сăмах хушрĕ тĕпчесе.

Унăн ятне, ăруне,

Ыйтса пĕлчĕ хăш ялне.

 

Чĕкеç сасси чепчен пек,

Шерепете ĕçнĕ пек,

Еркинейĕ шăп итлет,

Пĕтĕм чĕри ирĕлет:

«Ку кĕрешӳ, тавлашу —

Пит телейлĕ паллашу».

Чĕкесшĕн те Еркиней

Асра тытмалли телей…

 

Анчах пухă пăлханать,

Еркинее хур тăвать:

«Улталарĕ утаман,

Çӳç питтине пăракан,

Хальччен ун пек йăла çук…

Тавăраççĕ кун пек чух…»

Тесе халăх калаçать,

Кĕрешӳшĕн хумханать.

 

Халăх сасси çунатлă,

Халаппийĕ хăватлă:

Кĕтӳç чăтса тăраймасть.

Кĕрешмешкĕн хăрамасть:

Лутра çутам кĕлетки,

Хурçă пекех ал-ури.

Еркинее йăхăрать,

Хирĕç тухма вăл ыйтать.

 

Асси-пăсси Еркиней

Ирĕксĕрех килĕшет, —

Авалхисен йĕркине

Виççĕмĕш хут кĕрешет.

Хитре хĕртен уйрăлать

Савăнăçлă чунлă мар:

Ăна хирĕç тухакан,

Çивĕч куçлă пăхакан —

Кĕтӳç, — пăхсах курăнать,

Ыйтса пĕлме кирлĕ мар.

 

Тӳрех унпа утаман

Кĕрешмешкĕн тытăнать.

Кĕтӳç пиçнĕ хĕвелпе,

Ӳснĕ уйри çилпеле.

Вăйлăланнă вăрманта

Кашкăрсемпе вăрçăра, —

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн