Хитре чĕкеç


Йăвăç витĕр курăнать,

Сарă вĕçен кайăк пек

Унăн çути вăй вылять.

 

Пĕр саçăсăр вăй вылять

Каçхи хĕвелĕн çути:

Нӳрлĕ сывлăш палăртать

Симĕс йăвăçăн çулçи.

 

Хĕвел анчĕ сăрт хыçне,

Тĕттĕмленчĕ вăрманта;

Пĕр сас-хура ун чухне

Илтĕнмест çав çавăнта.

 

Шăпах тăрать сĕм вăрман

Пĕр-ик сехет çавăн пек;

Йытă сасси катаран

Илтĕнкелет йĕнĕ пек.

 

Качамăчи енĕнчен

Вăрман янтра пуçларĕ;

Сывлăш ырă ыйхинчен

Вăранма та тапратрĕ.

 

Ӳхĕ сасси евĕрлĕ

Темскер сассй янăрать.

Пур çĕрте те çав тĕрлĕ

Хăрăк-шанкă шартлатать.

 

Çаврăнаççĕ пĕр çĕртех

Çиччĕн лашаллăскерсем:

Пĕр шăм урлă пĕрмаях

Каçкалаççĕ мĕскĕнсем.

 

Унтан вара майĕпе

Лашисене кăкарчĕç,

Шăппăн çеç пĕр-пĕринпе

Темĕн сăмах пуплерĕç.

 

Акă кăвайт хураççĕ

Акăш-макăш хăрăкран,

Пуçтарăнчĕç, тăраççĕ

Аяккарах çав вутран.

 

Ах, унччен те пулмарĕ,

Çăтăр-çатăр тутарса,

Ахăрса темскер кайрĕ

Йăвăçсене хуçайса.

 

Çăтăр-çатăр тутарсан,

Çынсем пуçа çĕклерĕç,

Вăл чарăнма пуçласан,

Тутисене елпĕртрĕç.

 

«Акă сана арçури», —

Тенĕ сасă илтĕнчĕ, —

«Шултра тăвар муклашки

Санăн вăйна çĕнтерчĕ».

 

Утсем çине утланчĕç

Çав çĕрлехи маттурсем;

Вут хĕрĕнчен тапранчĕç

Вĕсен самăр лашисем.

 

* * *

Уйăх тухрĕ, хăпăрчĕ,

Шур çутăпа çутатать;

Тĕнче тĕксем палăрчĕ,

Юмахри пек курăнать.

 

Уйах шăвать кулянса

Кăвак пĕлĕт тăршшĕпе,

Пирĕн çĕре сыхласа

Пуçне пĕкет хĕрхенсе.

 

Тĕнче шăпах çывăрать,

Ывăннипе вăл канать;

Таçта лаша тулхăрать:

Мĕскерле çын çул каять?..

 

Пушкăрт пусси патĕнче

Ав, мĕлкесем куçаççĕ,

Кăвакал шурĕ енчен

Сиккипеле каяççĕ.

 

Хура пусă уйĕнче

Ертсе çулĕ хăй пырать:

Сухаланă çĕр хушшинче

Вăл çап-çутă курăнать.

 

Сиккипеле сиктерсе

Вăрманпала пыраççĕ.

Лашисене хистесе

Вăйран-халран каяççĕ.

 

Лашисенĕн ăшĕсем

Шыв тумламсăр çунаççĕ.

Хăйсен те çăварĕсем

Темĕн пек ĕçме ыйтаççĕ.

 

Çавна кусем астуса,

Çаптӳлек кӳлли еннелле

Лашисене çавăрса,

Чуптараççĕ сиккипе.

 

Çамак тавраш хăртнинче

Çаптӳлек кӳлли курăнать;

Хĕрлĕ хăва пĕр енче

Кашла-кашла хумханать.

 

Уйăх мĕлки пашалу пек

Кӳлĕ тăрăх ярăнать,

Кӳлли пысăк кантăк пек,

Курăк ăшĕнче çутăлать.

 

Пирĕн çич чĕлхеçĕсем

Çитрĕç унта чуптарса,

Лашисене мĕскĕнсем

Шăвараççĕ астуса.

 

Хĕрлĕ хăва варринчен

Тухать кайăк-кăвакал,

Куçа хупса иличчен

Кӳлле каçать кăвакал.

 

Ярăнать те, чăмать те,

Пĕтĕм кӳлле çавăрнать.

Тĕкĕ уйăх çутипе

Йăлтăр-йăлтăр çеç тăвать.

 

Кӳлĕ хĕрне тăсăлса

Асамçăсем выртаççĕ,

Шыва ланкăртаттарса

Тутисемпе туртаççĕ.

 

Ĕçрĕçĕ те тăранчĕç,

Тăрас тесе уйлаççĕ,

Анчах пĕри те тăмарĕç,

Пурте шыва каяççĕ...

 

Шурут çырми варринче

Шур шăмăсем выртаççĕ,

Кĕркуннехи çĕрсенче

Вилнĕ çын пек курнаççĕ.

 

Пирĕн патри чăвашсем

Унтан çĕрле иртмеççĕ;

Вĕсен шăмăсăр чĕлхисем

Темĕн те пĕр пуплеççĕ.

 

Чи çурçĕрĕн тĕлĕнче

Çичĕ юлан тухаççĕ,

Хура шăрчăк уйĕнче

Каллĕ-маллĕ чупаççĕ.

 

Карланкипе хăртлатса

Пырсан-пырсан макраççĕ,

Пăсăк саспа кулянса,

Хуйхă юрри юрлаççĕ:

 

«Пурăннă чух пурăнтăмăр,

Усал нумай турăмăр,

Вилсен асапа кĕтĕмĕр,

Шыври усал пултăмăр.

 

Кунĕн-çĕрĕн вут çинче,

Чĕлхе çинче çакăнса,

Çак мăн çĕрĕн айĕнче

Пурăнатпăр макăрса.

 

Шурут çырми лакăмне

Пирĕн утсем тăрăннă,

Типĕ çырма тĕпĕнче

Выçă пирки касăлнă.

 

Чĕрĕллех шыв усалĕ

Илчĕ хитре Чĕкеçшĕн,

Тытрĕ кайăк кăвакалĕ

Çаптӳлек кӳлли шывĕшĕн.

 

Çапла вĕсем юрласа,

Чи çурçĕрĕн тĕлĕнче,

Лашисемпе кустарса

Çӳреççĕ вар патĕнче.

 

Хăямат енчен-и тен

Вĕçет килет текерлĕк,

Юрлать çынсем чарăнсан

Чĕрĕ шуйттан евĕрлĕ:

 

«Пурăннă чух ĕçĕрте

Сире кам пулăшатчĕ?

Сирĕн усал пăсташăрта

Кам вăй сире паратчĕ?

 

Ватăлнипе, супнипе

Хăвăра хăвăр пĕтертĕр,

■ Страницăсем: 1 2 3 4 5 6 7

add comment Çĕнĕ комментари хуш


Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... »
Хаклав:
Шухăшĕ:
Чĕлхе илемлĕхĕ:
Содержанийĕ: