Познавательная и насыщенная поездка небольшой группы Чувашской национальной академии наук и искусств (ЧНАНИ) состоялась 27 июля 2024 года. Автобусное путешествие организовала член президиума общественной организации Римма Альтина.
В поездке участвовали ученые ЧНАНИ Владислав Алексеев и Анатолий Иванов. Первый -специалист по электрооборудованию и динамике автоматизированных систем и общественный деятель Чувашии, работавший с московскими политиками ельцинского призыва.
Далее...
Заметки чувашского публициста к 100-летию автономии
Существуют официальные опубликованные биографии известных политиков. Они также публикуют свои воспоминания.
Но все события и обстоятельства из их жизни объять невозможно. Между тем, иногда самое интересное остаётся неизвестным общественности, «за кадром». Автор этих заметок — чувашский журналист, публицист, историк Тимӗр Акташ, современник Президента Чувашской Республики Николая Федорова попытался изложить некоторые малоизвестные штрихи к портрету политика.
2014-мӗш ҫулта пирӗн республикӑри Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Ӗсмӗлте (Октябрьскинче) пурнакан 10 ҫулхи Ольга Ярисова пушар вӑхӑтӗнче пысӑк паттӑрлӑх кӑтартнӑ.
Пушар вахӑтӗнче хӑйӗн тӑван йӑмӑкӗсене ҫӑлса хӑварнӑ.
Чӑваш наци телевиденийӗн сюжечӗ шӑпах ҫавӑн ҫинчен.
Сюжет — вырӑсла. Ҫав темӑпах чӑвашла сюжет кӑларнипе кӑларманни пирӗншӗн паллӑ мар.
Вырӑсла-тӑк вырӑсла пултӑр эппин. Анчах та паттӑрӗ — чӑваш ачи. Каларӑмӑр ӗнтӗ, вуннӑра ҫеҫ. Телевизионщиксен передачинче вӑл та, ытти персонажсем те шарлантарса ҫеҫ вырӑсла калаҫаҫҫӗ.
Хамӑр пурӑнакан ҫурта, урама, тӑван яла тасалӑхра, тирпейлӗхре тытмалла. Анчах хӑшӗ-пӗрин пирки «эгоист» теес килет. Унашкал ҫынсемшӗн пӳрте, картише тасалӑхра тытни те ҫителӗклӗ. Урамра, ҫывӑхри ҫырма-ҫатрара ӑпӑр-тапӑр йӑваланнине куҫ курмасть унӑн.
Тепӗр тесен, ҫавнашкал ҫынсемех варалаҫҫӗ пулӗ-ха. Нумаях пулмасть Сӗнтӗрварри районӗнчи Туппай Сӗмӗл ялӗнче пулса курма тӳр килчӗ. Питӗ илемлӗ вырӑнта вырнаҫнӑ ял. Сӑртлӑ вырӑн чӑннипех те куҫа илӗртет. Малтанах ялти урамсем тирпейлӗ пулнинчен, пӗр ҫӳп-ҫап та йӑваланманнинчен тӗлӗнтӗмӗр.
В Национальной библиотеке Чувашской Республики работает выставка «Осенняя палитра Волги». На ней представлены пейзажи, написанные недавно преподавателями Чувашского госпедуниверситета, живописцами Союза художников ЧР в Мариинско-Посадском районе ЧР, в спа-отеле «Жуковское».
На одной из картин изображен дом, в котором во время отпусков отдыхал космонавт-3 Андриян Николаев, уроженец района. На других — домики для туристов, вид села Кокшайска, расположенного за Волгой, на её левом марийском берегу; а также живописные окрестности правобережья.
Ӗнер эпӗ пӗрремӗш хут «Хӗвеллӗ кустӑрмасем» юхӑм йӗркеленӗ велочупӑва хутшӑнтӑм. Ялта пурӑннӑран хӗлле эп хамӑн икӗ урапаллӑ лашапа тухмастӑп — вӑл вӑхӑта ман велосипед сарайра ирттерет. Ҫавӑнпа пуль ӗнтӗ ӗнер тӳрех 84 ҫухрӑм парӑнтарма тивнӗрен мана кӑшт йывӑртарах килчӗ. Уйрӑмах Лапсарпа Шупашкар хушшинчи ҫула парӑнтарма ҫӑмӑл мар пулчӗ. Велоҫул юр айӗнче выртнӑран машшинсем ҫӳрекен ҫулпа кайма тиврӗ. Вырӑнӗ-вырӑнӗпе асфальт ҫул урапасем валли ҫеҫ ҫитнӗрен ҫул хӗррине тухмалла пулчӗ.
Районсенче пулма тӳр килнӗрен тӗрлӗ ҫынпа курнӑҫма май пур. Вӑл е ку районта лайӑх е япӑх ҫынсем пурӑнаҫҫӗ теме ҫук. Эпир пӗр ҫынна курса пурне те хаклама хӑнӑхнӑ-ҫке-ха. Кашни тарӑхрах тӗрлӗ ҫын пурӑнать.
Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗсем, тыл ӗҫченӗсем, «вӑрҫӑ ачисем» мӗнле пурӑнни куҫ умӗнчех. Пӗрисене ачисем лайӑх пӑхаҫҫӗ, тирпейлӗ ҫӳретеҫҫӗ. Теприсем вара… ватӑ ҫын вилессе кӗтеҫҫӗ. Ҫапла, 90 е 100 ҫулалла кармашакан амӑшӗ е ашшӗ автан авӑтман яла ӑсанасса кӗтсе пурӑнакансем те пур.
Ку статьяна Египетра Раҫҫей самолечӗ ӳкнӗ хыҫҫӑн ҫырма шухӑш ҫуралчӗ. Чӑннипе, ку ыйту тавра нумаях пулмасть ҫеҫ шутлама тытӑннӑччӗ. Акӑ халь самолетри пассажирсен тӑванӗсене компенсаци тӳлемелли пирки пӗлтерчӗҫ. Раҫҫей ертӳлӗхӗ яланах ҫапла тӑвать-ха: инкеке лекнисене, хур курнисене яланах укҫан пулӑшма тӑрӑшать. Ҫук, темӗн ан шухӑшлӑр. Ҫакна хирӗҫ пӗр сӑмах та каламастӑп. Хирӗҫ мар эпӗ. Пӗр япала ҫеҫ шухӑша ярать.
Нумаях пулмасть Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Хуракасси ялӗнче пулса куртӑмӑр.
Хайхи Сӗнтӗрвӑрри районӗнче ачасем Иван-Капала каҫне уявланӑ пулать. Ку вара чӑваш культури пӗтсе пынине кӑтартакан паллӑ пулни пӗрре те иккӗленӳллӗ мар. Мӗншӗн-ха ҫав ачасенех Ҫинҫе уявне уявлас мар? Мӗншӗн Иван-купала? Ҫатракасси ялӗнче вырӑс ачисем пурӑнмаҫҫӗ вӗт, чӑваш ачисемех. Иван Купала уявӗ чӑвашсемпе мӗнпе ҫыхӑннӑ? Ма чан ҫапмасть ЧНК? Ӑҫта «Хыпар»? (Шупашкар кӳлмекӗ хӗрринче ларакан тӳре-шарана асӑнас та килмест...) Чӑн та ҫапларах ыйту ҫине ыйту ҫуралать.
-6.7 °C
Экскурсия чувашских академиков и краеведов в Мариинско-Посадкой округ
Пушарти паттӑрлӑх
Ҫырма-ҫатрана ҫӳп-ҫап айне путармалла мар
Малтан педаль ҫавӑрттарчӗҫ, кайран икӗ сехет ташларӗҫ!
