Чăваш арăмне
Хура-шур анчах курмашкăн
Кам çуралса ӳснĕ?
Çут тĕнчере йăвăр хурлăх
Кам ытларах тӳснĕ?
Çут тĕнчере кам телейĕ
Çĕре ӳксе юлнă?
Авалтанпа кам кун-çулĕ
Тарçăри пек пулнă?
Камăн вăл? - Кун-çулĕ йăвăр,
Хурлăхлă кун-çулĕ?
Чăваш арăмĕн пулмасăр
Камăн тата пулĕ?
Чăваш арăмне асапшăн
Ашшĕ-амăш çуратнă,
Ачаранпах хурлăх чулĕ
Мăйĕ çине çакнă.
Хурт-кăпшанкă та çу кунĕ
Савăнса вĕçетчĕ,
Çутçанталăкшăн, хĕвелшĕн
Вăл та хĕпĕртетчĕ.
Сан чĕрӳ анчах хĕн витĕр
Савăнăç пĕлместчĕ,
Вучах умĕнче вăрахăн
Ĕмĕрӳ иртетчĕ.
Турчăка-мĕлкерен урăх
Нимĕн те курман эс
Çут тĕнче курма тухасшăн
Тăрăшман айван ăс.
«Хĕрарăмăн çӳçĕ вăрăм,
Ăсĕ кĕске, - тетчĕç, -
Уншăн çут тĕнче курмашкăн
Мĕне кирлĕ? - тетчĕç, -
Кил терĕш тирпе[й]лесессĕн
Тата ĕне-сурăх
Пăхса усрама пĕлсессĕн,
Мĕне кирлĕ урăх?»
Çапла ерипенех санăн
Вăюсем пĕтетчĕç.
Масар çине, чун тухсассăн,
Ка[я]йса чикетчĕç.
Сан çинче вара хурлăхлă
Çил анчах вĕретчĕ,
Усăсăр иртнĕ кун-çулшăн
Шăхăрса йĕретчĕ...
Иртнĕ çулсенче çаплаччĕ
Хĕрарăм кун-çулĕ...
Малашне тек ан тăкăнтăр
Мĕскĕн чун куççулĕ.
Чăваш çынни те халь ĕнтĕ
Хăй пуçне çĕклерĕ,
Тăван çĕршывне юратрĕ:
«Эпĕ те çын», - терĕ.
Чăваш арăмĕ, саншăн та
Хурлăх хыçа юлтăр,
Пулас пурнăçу мăшкăлсăр,
Савăнăçлă пултăр.
Хĕрарăмсем, эсĕр те халь
Этем шутне кĕрĕр,
Вучах умĕнчех ан ирттĕр
Текех сирĕн ĕмĕр.
Ĕмĕр чура пулма çитĕ,
Чура пулма намăс!..
Ирĕклĕ кун-çул тупмашкăн
Тăрăр пурте харăс!..
Ачăрсене вĕрентме те
Эсĕр ан ӳркенĕр:
Чăваш çĕрне юратмашкăн
Вĕсене вĕрентĕр.
Ачăрсем чăваш чĕлхишĕн
Тăма хатĕр пулччăр,
Ют халăхсем ĕлĕкхин пек
Чăвашран ан кулччăр.
Çитĕ! Шăпăр шăтăкĕнчен
Çут тĕнчене тухăр!
Этем чунне выльăх чунĕ
Вырăнне ан хурăр.
1920 ç. вĕçĕ, Шупашкар
Вулавçăсен шухăшĕ
Çĕнĕ комментари хуш
Энтри (2008-11-23 01:46:40):
Эп ку сăвва шкулта вĕреннĕ чухне пĕтĕм шкул умĕнче вуласа панăччĕ хĕрарăмсен кунĕ ячĕпе. Паян куна мана вăл питĕ килĕшет. Унтанпа пĕр 30 çул иртрĕ пулин те.
ÐлÑна (2009-10-23 09:13:53):
эпĕ те аса илтĕм çак сăвва шкулта вĕреннине пĕр 25-27 çул каялла.
Вол (2012-01-24 15:40:27):
Ку сăмахсем пĕтĕм çĕр çинчи хĕрарăм валли. Анчах та эмансипация терминăн пит усал енĕсем нумай. Хĕрарăма Чиркӳве ахаль мар кĕртмеççĕ.
венера (2015-03-24 11:55:56):
Эпĕ Çеçпĕл Мишши сăввисемпе пурăнатăп. Уйрăмах "Чăваш арăмне" сăвва чун - чĕререн хиеплетĕп. Паянхи пурнăçри синкерлĕ улшăнусем умĕнче çухалма та,аманма та,арканма та пулать. Ăшра Ç.Мишши сăввисене вулатăн та тĕнче илемлĕн курăнать,пурнăçри пăтăрмахсене çĕнсе шав малалла утатăн:çемьере килĕшӳ,ачасене тĕрĕс тĕкел пăхса ӳстерсе,мăшăрăмпа канлĕ ватлăх кунĕсенче, çепĕç чăваш чĕлхипе, сăпка юррисем юрласа, мăнуксене пăхас килет.Пĕтĕм çут тĕнче юратупа çирĕпленнĕ,Çеçпĕл Мишши те чăвашлăха хисеп туса,чăваш çыннине хиеп туса сăввисене парнеленĕ.Тăванăмăрсем - поэзи вăл, çепĕç туйăмлă, анчах та, вăйлă çынна юратать.
Настя (2021-04-10 22:26:57):
Великолепное стихотворение, как много у автора сочувствия ,эмпатии,как глубоко он умеет сопережиать.для своего времени очень феминистическое стихотворение, что делает его ещё более ценным. Для меня это произведение открытие.
Зинаида (2022-07-14 10:21:13):
Эп ку сăвва тоже шкулта вĕреннĕ чухне пĕтĕм шкул умĕнче вуласа панăччĕ, клупра ларакан хĕрарăмсем тутрисемпе куçсене шăлса ларчĕç. Унтанпа 50 çул иртрĕ. Пĕтĕн чĕрене илет, 100 çул каялла çырнă пулсан та.
Agabazar (2022-11-01 17:05:56):
Кунта та чăваш чĕлхи пиркиех щухăшлать Çеçпĕл