Электронлă вулавăш

— Слопота-а! Слопота-а-а! Ур-ра! Ур-ра!

Кашни çухăрмассерен çĕлĕкне пĕрре илсе, каллех тепре çĕре çапать. Куçма нимĕн те ăнланаймасть. Çĕлĕкĕпе ашкăнакан çын ухмаха ернĕ пек туйăнать ăна. Анчах ытти çынсем те çаплах тĕк тăмантан, хушăран вĕсем те киле-киле çухăрнăран, çĕлĕкĕсене ывăтнăран Куçма: «Пĕр çынна çеç мар, пĕтĕм халăха урнă чир ернĕ пулĕ», — тесе кăшт çӳçенсе илет.

— Толо-о-ой! Патша-а-а, — çăвар тулли çухăрчĕ пĕри Куçма хăлхи умĕнчех. — Патша толо-о-ой!

Ку тĕлте Куçма чистиех хытса кайрĕ. Ĕмĕр илтмен сăмах илтрĕ вăл, хăрушă, тискер сăмах.

Мĕнле «толой»?! Ухмах, мĕн çухăратăн эс тесе каласшăн пулчĕ вăл ăна. Анчах кĕлетке чăннипех хытса ларнăран çăвара уçтармарĕ. Хĕллехи кун, тĕк тăнă çĕртех, пĕрĕннĕ çамки çине тар пĕрчисем килсе тухаççĕ унăн.

Кивелнĕ кĕрĕк айĕнчи кăкăрта чĕре ылмашăнса, тикĕс мар шаккама тытăнать. Урасем чĕтреме пуçлаççĕ.

Халăх çаплах кĕрлет, халăха пĕр хушăра тытса тăма çырансем çук. Халăх хушшинчен хăшĕсем пасар варринче ларакан каçонккăран эрех те кайса илме ĕлкĕрнĕ. Вĕсем: «Ур-ра е толой», — тесе çухăрнă хыççăн бутылка пуçĕсене çăвара чиксе илеççĕ. Унтан ĕçмелли пушансан бутылкăсене çĕре килсе çапса «слопота» тесе çухăраççĕ. Хытă йăлăхтарнă курнать ĕнерхи кунсем, вĕсене часрах манас килет, çав пушă бутылка ăшне чиксе, çĕклесе çапас килет иртнĕ кунсене... Эрех пек йӳçĕ пурнăç эрех савăчĕпе пĕттĕрччĕ.

Ак халăх сасартăк кантур алăкĕ çывăхнелле тĕртĕнчĕ. Халăха революци çинчен ăнлантарнă яка шинель тăхăннă çынна темиçе алă çӳле килсе çĕклерĕç. Унтан аялалла антарчĕç, унтан каллех вăйлăн сĕлтсе çӳлелле ывăтса ячĕç. Çапла темиçе хут «ура» çĕклесен, юлашкинчен вара ăна пĕр сĕтел çине тăратса пасар варринелле йăтса кайрĕç.

...Патшана вырăнтан кăларнă — мĕнле апла? Вулăсри старшинана кăларнă тесен — ĕненме пулĕччĕ. Атту — патша, турăран пиллĕх илнĕ патша! Кам хăйтăр ун çине алă çĕклеме?!

— Толой патша! Толой вăрçă! — тесе çаплах хăюллăн çухăрнă Тапанварти халăх.

— Толой патша! Война до победного конца!

— Сывă пултăр ирĕклĕх! Сывă пултăр Вăхăтлă правительствă! — тенĕ халăх алли çинче пыракан çын.

— Толой патша! Толой вăрçă! — тенĕ хирĕç халăх. Анчах шинельлĕ çынна алă çинчен пăрахман, мĕн каçченех çапла çĕклесе çӳренĕ.

Пĕлĕте сухаласа ывăннă нарăс хĕвелĕ хăвăртрах анса ларма васкарĕ. Юр çинчен хăй пăрахнă кĕмĕл пĕрчĕсене каялла илчĕ. Унта-кунта уя хĕреслесе пĕтернĕ çулсем çине Тапанвартан тухнă çунасем сапаланчĕç.

* * *

Чи юлашкинчен, çурма çĕр тĕлнелле, темĕскерле хурлăхлă юрă юрласа Юнаш çулĕ çине Куçма тухнă. Çуна çине тăсăлса выртса çăлтăрсемпе тулнă пĕлĕт çине пăхса пынă вăл. Хăй пĕр чарăнмасăр çаплах юрланă. Ватă сасси унăн çунапа лашаран аякка кайман, Куçма хăйĕншĕн анчах юрланă. Хушăран унăн, юрă хушшинче, кăмăлĕ килсе тулнă, чĕрине тăвăр пулнă, сайра сухалсем хушшинчи ватă тутисем чĕтренĕ, куçĕсем мăч-мăч хупăннă.

— Ăçта ман Петька, Петька ăçта? — тесе макăрнă Куçма.