Электронлă вулавăш

1

Ахальтен мар хĕвел аннă чух çывăрма каламан. Питĕ вăраххăн вăранчĕ Евук. Йăванса кайнă тулли михĕ евĕрех кĕлетки йывăр пулчĕ унăн. Пуçĕ çемçе минтертен уйрăласшăн пулмарĕ. Çав вăхăтрах ăшă вырăн та текех илĕртмерĕ. Шăрăхĕпе сивви, канлĕхĕпе кансĕрлĕхĕ пĕр самантра пырса çапрĕ тем вăхăта тĕлĕрсе кайнă хĕрарăма. Пуçĕ янăрарĕ, кĕлетки сурнă пек туйăнчĕ ăна. Ват çын евĕр ахлата-эхлете çĕкленчĕ Евук хăйен пĕччен çыншăн ытла анлă выранĕ çинчен. Утнă çĕртех çӳхе халат тӳмисене вĕçерте-вĕçерте ваннăйне кĕрсе кайрĕ.

Чылай вăхăт ним тĕллевсĕр, лăпкăн выртрĕ хĕрарăм тĕрлĕ-тĕрлĕ тăварпа çемçетнĕ вĕри шыв ăшĕнче. Вăрттăн çеç сăнаса тăракан çын кускер çывăрсах кайнă теме те пултарĕччĕ. Çук. Евук ĕнтĕ çывармасть. Ку унăн «сунара» тухас умĕнхи лăпкăлăх кăна.

Хăвăрт çĕкленчĕ вăл вĕри шыв ăшĕнчен. Ваннăна тулнă шыв юхса пĕтессине кĕтмесĕрех хăй çине сип-сивĕ шыв юхтарчĕ. Малтан çӳçенсе илчĕ, кайран вара шăнса хытса пачах улшăнчĕ тейĕн. Куçĕсенче, илемлĕ çӳхе тути çинче темĕнле вылянчăк хĕлхем сӳнми вылярĕ унăн. Хăш вăхăтра шывран тухса типĕннине те сисмерĕ пуль вăл.

Пуç тӳпинчен пуçласа ура тупанĕ таран кăтартакан тĕкĕрĕ патне çап-çара тенĕ пекех пырса тăрсан çеç кăшт чарăнса тăчĕ. Хăйĕн вăрăм, илемлĕ урисене, чăмăр купарчине, тулли кăкăрĕсене сăнаса пăхрĕ хĕрарăм. Темĕн шырарĕ; темĕн тиркерĕ вăл хăй кĕлеткинче. Тен, пачах урăхла. Хăй кĕлеткипе хăй киленчĕ пулĕ çак самантра. Пĕлме çук. Анчах мĕн курнипе кăмăллă юлчĕ; çемçе алшăллипе васкамасăр, кашни тумлама типĕтсе кĕлеткине сăтăрчĕ.

Ĕнтĕ хĕвел те хăйĕн вăрăм урисене кĕскетрĕ. Тавралăх лăпкă каç ытамне йăпшăнса кĕрсе кайрĕ. Евук çеç таçта васкарĕ. Паçăрхи ӳрĕк-сӳрĕк хĕрарăмран унра нимĕн те юлмарĕ. Çуллĕ кĕле, питех те кĕске юбка, кăкăрĕсене çурма уçă хăваракан блузка тăхăнса пит-куçне пукане пек сăрланăскере никам та паллаймĕ. Вăл та хăйне аран-аран çеç, çакнашкал сăн-питне пĕрремĕш хут кăна мар курнăран, палларĕ. Хăйшĕн ют пулчĕ çак сăн. Анчах чунри темĕнле вылянчăк туйăм, ырату-асап Евука хăй мĕн хăтланни пирки шухăшлама чăрмантарчĕ. Çук, хăйне хăй пусмăрламарĕ вăл. Мĕн тунине, мĕн тăвассине чăнласах та ăнланса, пĕлсе турĕ.

Хваттер алăкне уçса тухса кайиччен тепре чарăнчĕ Евук. Алăк çумĕнче ларакан трельяж сунтăхĕнчен кашнине числопа палăртнă вĕтĕ эмел тӳмисенчен пĕрне çăвара хыпрĕ. Васкамасăр, шывсăрах çăтрĕ вăл çак кăшт сахăр пек пылакрах, кăшт эрĕм евĕр йӳçек эмеле. Чутах хăсса кăлармарĕ: ачаранпах эмел таврашне ĕçме пĕлмест çав Евук. Ыттисем пек çӳçенмесĕр çăтса яраймасть. Çапах та лĕклене-лĕкленех чăмларĕ. Вара хулпуççийĕ çине çӳхе плащ уртса ячĕ те çамрăк хĕр пекех аялалла картлашка сиктерсе чупса кайрĕ.

Хăй çуртĕнчен инçетре вырнаçнă урама Евук хăнăхнă сукмакпа утрĕ. Тахçан самаях сарлака пулнă, халĕ вара çын алли перĕнменрен ашкăрса кайнă тĕмсем хушшине пытаннă тротуарпа хĕрарăм çăмăллăн, никам сисмелле мар сассăр ярса пусрĕ. Тимĕр çапса таканланă самаях çӳллĕ пушмакĕ те сас кăлармарĕ унăн. Пĕччен, уйăх çути те ӳкмен çулпа вĕçнĕ пекех пынă май Евук никамран хăрама та, таврара мĕн пулса иртнине асăрхама та пĕлмерĕ. Çурхи вăркăш çил евĕрех иртсе пынă май çӳлтен тӳпелесе тултарнă çӳп-çап контейнерĕ çумĕнчи ик мăшăр куç хыçран ăмсанса пăхса юлнине те туймарĕ вăл.

Хăйĕн «ĕç вырăнне» çитме хĕрарăма çур сехет те кирлĕ пулмарĕ. Те телее темелле, те инкеке — яланхи «каçхи лĕпĕшсем» паян кунта тăпăртатса тăмарĕç. Конкуренци! Тăруках çак паянхи кун пурин пуçне те ыраттаракан сăмах аса килнĕрен Евук саспах ахăлтатса кулса ячĕ.

— Эй, чиперук! Пĕччен савăнма тунсăх мар-и? — таçта çумрах илтĕнсе кайрĕ арçыннăн хулăн сасси.

Сасăпах ахăлтатакан хĕрарăм тути çинчи кулла пытармасăрах алăкне уçса янă çăмăл машина еннелле пăрăнчĕ. Васкамасăр, илĕртӳллĕн, лăпкă хум çинче ярăннă пек кăшт силленсе вĕттĕн-вĕттĕн ярса пусрĕ вăл. Кашни хусканăвĕпех хăйĕн илемне палăртма та манмарĕ.

— Чиперук! — ĕнтĕ сĕлехине юхтара пуçларĕ чылаях çулланнă арçын. — Миçе?

— Такса, — çаплипех илĕртсе те астарса йăл кулчĕ Евук.

— Лар, чиперук!

Хĕрарăм та, арçын та текех пĕр-пĕрне сăмах чĕнмерĕç. Пуш урампа хăвăрттăн пыракан машина тĕттĕм тăкăрлăка пăрăнчĕ. Тепĕр ик-виç минутран чарăнчĕ. Арçын мотора сӳнтерчĕ. Васкамасăр Евукăн çара чĕрçи çине лӳчĕркеннĕ хут укçа хучĕ. Хĕрарăм ăна пĕлтерĕшсĕр япала евĕр пăхса илмесĕрех пĕчĕк сумкине персе чикрĕ.

Малалли яланхи пекех пулса пычĕ. Евук арçын кăмăлне канăçтарма ăна килĕшнĕ пек хускалма, пылаккăн çеç йăнăшма тăрăшрĕ. Лешĕ вара илнисĕр пуçне нимĕн те памарĕ. Турра шĕкĕр, ăна нумай кирлĕ пулмарĕ. Хĕрарăмăн та вара çак вылява малалла тăсма тивмерĕ.

Иккĕмĕш, виççĕмĕш, тăваттăмĕш машина ăшĕнче те малтанхи пекех пулса пычĕ. Пиллĕкмĕш çине лармарĕ вăл. Çак арăмĕсем умĕнче «кайри ура» çинче çӳрекен, арăмĕ пуçне пăрсанах теприне ыталакан арçынсенчен йăлăхрĕ хĕрарăм. Хăтлă та лăпкă хваттере хăвăртрах таврăнас килчĕ. Хăй çумне сĕртĕннĕ арçынсен сĕлехинчен, тарпа пирус, сăра шăршинчен çăвăнса тасалас ĕмĕт çеç пулчĕ унăн.

Васкамасăр, пĕрин хыççăн тепри сӳнекен çăлтăрсем çине пăхса килĕ еннелле утрĕ Евук. Паçăрхи сукмакпах. Çаплипех сассăр, анчах ерипен.

— Анне! Ням-ням, — питех те шăппăн, асаплăн нăйкăшрĕ ача. Анчах каç шăплăхĕнче унăн сасси ян-ян! илтĕнчĕ.

Кĕтмен çĕртен пулнăран Евук шарт сикрĕ. Чарăнса шăплăха тимлерĕ. Нумай çулсем хушши пĕр шикленмесĕр çӳренĕ сукмак ăна пĕрремĕш хут хăратса пăрахрĕ.

— Тăхтасам, пепкеçĕм! — ача нăйкăшăвĕнчен те асаплăрах тухрĕ амăшĕн сасси.

 

Евук сасă илтĕннĕ еннелле ярса пусрĕ. Çӳп-çап ещĕкĕ умĕнче тăракан ĕмĕлкене тинех асăрхарĕ вăл. Лешĕ те ăна курчĕ. Нихăшĕ те сăмах чĕнмерĕ. Пĕр-пĕрне сăнарĕç. Пĕри — яп-яка, пуян. Тепри тĕсне çухатнă кивĕ тумпа. Пĕри — тутă, тепри — выçă. Авă, аллинче те унăн çӳп-çап хушшинчен шыраса тупнă кăвакарса типнĕ çăкăр чĕлли.

— Анне! Ням-ням, — татах сас пачĕ ача.

Евук тăна кĕнĕ пек пулчĕ. Васкаса пĕчĕк сумкинчен пуçланă шоколад татăкне кăларса ача еннелле тăсрĕ. Ача илмерĕ. Евук çине çимелли пар тесе ыйтакан куçсемпе çеç тинкерчĕ.

— Пылак мĕнне пĕлмест вăл, — куççульне çăтса сăмах хушрĕ амăшĕ. — Çăкăр ыйтать.

Урăх калаçаймарĕ вăл. Тутисене çыртрĕ. Пичĕ тăрăх шултра тумламсем юхса анчĕç. Çӳп-çап хушшинче тупнă чĕлле ачине пĕр сăмах хушмасăр тăсса пачĕ. Кăп-кап! ярса илчĕç пĕчĕк алăсем çăкăра. Кăтăр-кăтăр тутарса чăмла пуçларĕ.

Евук чĕлхесĕр пулса ларчĕ. Пылак шоколад вырăнне хытса кăвакарнă, çӳп-çап ăшĕнче йăваланнă чĕлле сурчăк кăлара-кăлара çиекен виç-тăват çулхи ача çинчен куçне илеймерĕ вăл.

— Каçарăр. Эсир тем ан шутлăр. Эпир ыйткалакансем мар, — хăйĕнчен хăй вăтанса чĕтрекен сассине пачĕ ача амăшĕ. — Сирĕн... Тен, Сирĕн вак укçă тупăнать. Çăкăр илме...

Евук тинех тăна кĕчĕ. Сăмах чĕнме чĕлхи çаврăнмарĕ унăн. Анчăх алли хăвăрт кăна сумкйна тирпейлемесĕрех персе чикнĕ укçа тĕркине туртса кăларчĕ. Питĕ хăвăрт куçран тилмĕрсе пăхакан хĕрарăм аллине хучĕ вăл çак тĕркене. Лешĕ мĕн те пулин калама ĕлкĕриччен сукмак çине тухса килĕ еннелле утрĕ.

— Турă пулăштăр Сире, ырă аппаçăм! — илтĕнчĕ хыçалтан куççуль витĕр сасă. — Хĕрĕм, пепкеçем! Чăт тул çутăличчен. Ыран сана кулач та, сĕт те илсе çитерĕп. Илемлĕ кĕпепе пушмак та... — сăмахне каласа пĕтереймерĕ. Вĕсем куççуль айне пулчĕç.

2

Лапка-лапка юр çăвать,

Хура çĕре шуратать...

Темшĕн шăпах ача чух тар кăларса вĕреннĕ сăвва аса илчĕ çул варринче тăракан Евук. Çĕнĕ çул каçĕнче кăна курнă хĕр унашкал кăпăшка та шап-шурă, шултра лапка юр пĕрчине. Халĕ вара ылтăн кĕркунне. Çук, тӳперен ӳкекен шурă мамăк мар, капмар кермен патнелле вĕттĕн-вĕттĕн пусса утакан шур пĕркенчĕк айĕнчи хĕрупраç тыткăнларĕ ăна. Камран илтнĕччĕ-ши ĕнтĕ Евук кашни хĕрарăмах хăй ĕмĕрĕнче виçĕ хут — кăкăр ачи чухне, пĕркенчĕк айĕнче тата йывăр çын чухне — пуринчен те чипертерех пулать тенине. Тĕрĕсех пуль. Шел, Евука хăйне шур пĕркенчĕк айĕнче тăма пӳрмен.

— Ева Адамовна, ырă кун, — пăшăлтатнă пекех ерипен илтĕнчĕ çумри сасă. — Пĕлĕшсем туй тумаççĕ пулĕ те?

— Çук, пĕлĕшсем мар, — тунсăхлăн сасă пачĕ хĕрарăм. Пырне куççуль чăмакки капланса килнине туйрĕ вăл. Ĕсĕклесе ярасчĕ те çав унăн! Çук, пăлханчăк кăмăл-туйăма алра тытма тахçанах вĕреннĕ Евук. Çавăнпа тунсăх шухăшĕсене пытарчĕ вăл. Хăйне сăмах чĕннĕ çын еннелле те пĕтĕм сăн-питĕнче савăнăçпа телей хĕмне çиçтерсе çаврăнчĕ. Вылянчăклăн куç хĕсрĕ. — Мана ЗАГСа çавăтса кĕрес мăшăрăм пирки ĕмĕтленсе тăратăп ак. Эсĕ вара çитсе те тăтăн, Никантă-ăр.

Юриех арçын ятне вылянчăклăн тăсарах каларĕ вăл. Пĕрле ĕçлекен çамрăк арçын чĕрине пĕрремĕш çул мар пăлхантарнине тахçанах сиснĕ хĕрарăм. Анчах теме пула ун юратăвĕ Евука пачах кирлĕ мар. Ĕнтĕ çулĕсем те сахал мар унăн: мăшăрĕ те, ачи-пăчи те çук. Пурнăçĕ те, чĕри те тăлăх тесен те йăнăш пулмĕ — çапах çак ыттисенчен нимĕнпе те уйрăлса тăман арçынна чунĕ йышăнмасть. Çапла, хăш-пĕр чух ăсатса ярать вăл Евука. Уçăлма, кафе таврашне, театра пĕрле çӳреççĕ вĕсем — пурпĕрех хутшăнăвĕ çын картинчен тухмасть. Ак халĕ те вĕсем шӳтлесе-кулса юнашар утса кайрĕç. Пăхса юлакан мĕнле илемлĕ мăшăр тесе те ăмсанĕ. Анчах чунĕсем пĕр-пĕриншĕн ют-çке вĕсен. Çавăнлах иккĕшĕ — икĕ тĕнче.

Чылай çӳрерĕç Никантăрпа Евук. Вăхăт та нумая кайрĕ, çанталăк та самаях сулхăнланчĕ. Ăшă тăхăнса тухман хĕрарăм шăнмаллипех шăнчĕ иккен. Кĕркунне вăл кĕркуннех çав, унăн ăшши ултавлă.

Шак! шак! шак! чул тротуара шаклаттарса чупнă евĕр хăвăрт утрĕ хĕрарăм. Пушмак кĕли мар, шăла шăл шакканă пек туйăнчĕ.

— Ырă аппаçăм! — тăхтаса тăмасăр иртсе каясран хăранăн çанăранах ярса тытрĕ ăна такам. Евук ирĕксĕрех чарăнса тăчĕ. — Ырă аппаçăм! Пĕтме ан парăр ман хĕрĕме. Тивĕçлĕ çын туса ӳстерĕр...

Шăнса хытнă Евук хăй умĕнчи çын мĕн каланине вĕçне çитиех ăнланса та çитереймерĕ-ха, лешĕ вара аллинчи çĕклеме ун аллине куçарчĕ. Хăй вара вăшт! кăна каялла çаврăнчĕ. Анчах икĕ утăм ярса пусрĕ те ӳсĕр çын пек сулăнса кайрĕ. Питĕ-питĕ ерипен, персе амантнă хуркайăк евĕр, çĕр çине лапчăнчĕ вăл.

— Хĕрĕме пĕтме ан парăр, — асаплăн илтĕнчĕç унăн юлашки сăмахĕсем.

Евук мĕнле тăнă çаплипех тăчĕ. Кĕтмен çĕртен алла лекнĕ çĕклем йăшăлтатса илсен çеç тăна кĕчĕ вăл. Кивĕ, хура, çĕтĕк тум тăхăнтарнă пĕчĕк чун чăмăркки кăвайт çинчи пек çунать иккен. Унăн кăшт уçăрах çăварĕнчен тухакан сывлăшĕ Евук питне пĕçертсех ячĕ. Хăй шăнса хытнă пирки таманса кайрĕ вăл. Васкавлăн çĕре ӳкнĕ хĕрарăм умне пĕшкĕнчĕ. Ку та çунмаллипех çунать иккен, хăйăл-хăйăл тутарса йывăррăн сывлать. Евук аллинчи ачана мĕнле тыткаламаллине пĕлеймесĕр çумĕнчи сумкăран телефон кăларчĕ, васкавлă пулăшу номерне пусрĕ...

3

Евук пурнăçне Наталипе Анжела (вĕсен ячĕсене чылай кайран çеç пĕлчĕ вăл) çапла ăнсăртран кĕнĕренпе уйăх иртрĕ. Çав каç вăл хăй хваттерне ир çинче çеç таврăнчĕ. Васкавлă пулăшу машини персе çитсен те киле мар, больницăна кайрĕ хĕрарăм. Мĕн тума? Мĕн шыраса? Евук кун пирки шухăшламарĕ. Çак икĕ пачах палламан мĕскĕн чун тахăш самантра уншăн çывăх пулса тăчĕ. Паллах, ку вăл тăванлăх туйăмĕ мар, хĕрхенӳ çеç пулчĕ. Çапах та çак юлашки уйăхра Евук больницăран тухма пĕлмерĕ. Уйрăмах тăват çулхи Анжела вырăнĕ çумĕнчен уйрăлмарĕ вăл.

Çак вилĕмпе пурнăç хушшинче выртакан чирлĕ хĕрача ун чунĕнче халиччен пĕлмен туйăм вăратрĕ. Хăйĕн чун тĕпренчĕкне çухатма пултарассăнах туйăнчĕ ăна. Кану пирки те, ыйхă çинчен те манчĕ вара çамрăк хĕрарăм. Çак йывăр чирпе выртакан амăшĕпе хĕрне ура çине тăратас тесе вăл хăйне çеç мар, сестрасемпе тухтăрсене те канлĕх памарĕ. Килсĕр-çуртсăр, нимĕнле документсăр мĕскĕнсене сыватнишĕн пĕтĕм тăкакне хăй çине илчĕ вăл.

— Кун хыççăн чи йывăр çылăх та çылăх пулма тивĕç мар, — терĕ пĕррехинче Евука чирлисене пăхса çаврăнакан тухтăр хĕрача сывалас еннелле кайнине курса. — Вилĕм аллинчен тăпăлтарса кăлартăр ачана.

— Ырă аппаçăм, мĕнле тав тума пĕлес ĕнтĕ манăн сире, — шуранка аллипе Евук пӳрнисене чăмăртарĕ чирлĕ Натали. — Маншăн нихăçан та, никам та эсир тунă чухлĕ туман. Пĕрремĕш хут эпĕ хама уй варринче пĕр-пĕччен мар, хӳтлĕхре туятăп, — урăх калаçма вăй пулмарĕ унăн, хĕрарăма каллех вĕрилентерсе ячĕ.

Тепĕр эрнерен çеç, Натали кăшт вăй илсен, Евук унăн пурнăçенче мĕн пулса иртнине пĕлчĕ.

...Вуникĕ çула çитиччен хуйхă-суйхă мĕнне пĕлмесĕр ӳснĕ Натали. Çемьери пĕр ачашăн яланах пурте пулнă. Анчах ашшĕн сарăмсăр вилĕмĕ (пăрлак çанталăкра ăнăçсăр ӳксе пуçне çĕмĕрнипе вилчĕ вăл) хĕрачан телейне татрĕ. Малтанах унăн пурнăçĕнче нимĕнле пысăк улшăну та пулмарĕ. Çемьере арçын çукки кашни утăмрах сисĕнсе тăчĕ пулин те, амăшĕ кулленхи йĕркене (ашшĕ çирĕплетнĕскерне) тытса пыма тăрăшрĕ. Натали пурнăçĕнчи инкексем вара тепĕр виçĕ çул иртсен, амăшĕ хăйĕнчен чылаях çамрăк Володь пиччине киле кĕртсен пуçланчĕç. Малтанхи вăхăтра пурте лайăхахчĕ-ха. Анчах тахăш самантран Володь пиччи ĕнтĕ вунпиллĕк урлă каçнă хĕрупраç çине урăхларах пăха пуçларĕ. Унăн купарчине ачашласа çапкаласа илме, тин çеç шăтса тухнă кăкăрĕсене сĕртĕнме сăлтав шырасах тăчĕ арçын. Çакăн пирки амăшĕпе сăмах та тапратнăччĕ пĕрре Натали. Итлесшĕн пулмарĕ ăна амăшĕ. Сăмах хускатсанах çат! çутăлтарса ячĕ те (ку таранччен нихăçан алă çĕклесе курман вăл Натали çине) усал сăмахсемпе ятла пуçларĕ. Натали çакăн хыççăн текех ун патне хӳтлĕх шыраса пымарĕ. Пĕррехинче, амăшĕ каçхи сменăра чух, Володь пиччĕшĕ Наталине пусмăрласан та амăшĕ патне пымарĕ хĕрача. Çак ыратăва, намăса пĕр-пĕччен тӳссе ирттерчĕ. Арçын вара ун çумне татах та татах çулăхрĕ, амăшĕ килте мар чух кашнинчех пӳсмăрларĕ.

Кун çути те илĕртме пăрахрĕ хĕрачана. Час-часах вилĕм пирки шухăшла пуçларĕ вăл. Пĕррехинче алла лезви илсе ванна пӳлĕмне те хупăнчĕ. Анчах пурнăçпа вилĕм хушшинчи çип пек çӳхе çыхăнăва касса яраймарĕ. Темĕн тытса чарчĕ ăна. Мĕн курмалли инкекĕ, шăпа панă нушана веçех курман иккен! Çав самантра малашнехи хуйхине пĕлнĕ пулсан пĕр иккĕленмесĕр тататчĕ вăл пурнăçне.

Хăй йывĕр çын пулнине Натали варти пепке пĕрремĕш хут тăпăлтатса илсен çеç пĕлчĕ. Тĕлĕнмелле лăпкăлăх, канлĕх, темĕнле вăй туйрĕ пулас анне. Хăрани пулмарĕ унра. Юлашки вăхăтра пачах ют пулса тăнă амăшĕ ăна çак хыпара пĕлтерсен çапса вĕлересси пирки пачах иккĕленмерĕ Натали. Çавăнпа вăрттăн пур-çук япалине пуçтарчĕ те амăшне пĕр сăмах каламасăр ашшĕпе пĕр тăван Нина аппăшĕ патне тухса кайрĕ.

Пĕчĕк Анжелăна Натали алла аттестат илсен тепĕр эрнерен çуратрĕ. Мĕн пĕчĕкрен тухтăр пулма ĕмĕтленнĕ хĕр вара ниçта та вĕренме каяймарĕ. Пурăнма вĕсем, пĕчĕк хĕрĕпе иккĕшĕ, Нина аппăшĕ патĕнчех пурăнчĕç-ха. Анчах çĕрĕ-çĕрĕпе ача макăрни, унран ытларах Наталин пĕтĕм пурлĕхĕ те ача укçи çеç пулнăран хуçасен çăкăрне çиме тивни пурнăçа кунран кун йывăрлатрĕ. Апат пыра пымиех пулчĕ унăн. Нина аппăшĕ те, ку таранччен Наталие упăшкин сивĕ сăмахĕнчен хӳтĕлесе тăнăскер, çине-çинех хаш! та хаш! сывла пуçларĕ. Хăйĕн çемйи те пĕчĕк мар-çке! Виçĕ ача. Виççĕшĕ те вĕренеççĕ. Ĕç укçи вара пысăк мар. Телее, шăпах çак вăхăталла Натали ĕç тупрĕ. Студентсен общежитийĕнче урай çуса, пуçтарса тăма вырнаçрĕ. Паллах, ĕç укçи пысăках мар, анчах хĕрĕпе иккĕшне пĕр пĕчĕк пӳлĕм пачĕç. Ку вара Наталишĕн чи пысăк парне пулчĕ.

Çапла ерипен йĕркеленсе те кайнă пекчĕ ĕнтĕ унăн пурнăçĕ. Анчах тăлăх арăм умĕнче йытă та урине çĕклет тесе ахаль каламан иккен. Çамрăк хĕрарăм тĕлне каллех йĕксĕк тĕл пулчĕ.

Малтанхи тапхăрта пурнăç пĕр майлă лăпкă шурĕ. Тинех Наталипе пĕчĕк Анжела никама пăхăнми ирĕк пулчĕç. Никамăн куçĕнчен те пăхмарĕç вĕсем, çын çăкăрне çисе сăмах илтмерĕç. Кăмăлĕпе хавас, пуплеме юратакан Натали часах хăйпе кӳршĕлле пурăнакан студентка хĕрсемпе те туслашса кайрĕ. Мĕнле ăмсанчĕ вăл çак çамрăксене! Тĕлне килсе тухнă инкек çапса хуçман пулсан, паянхи кун Натали те çак хĕрсем пекех хăй кăмăллакан ĕçе алла илме вĕренетчĕ ĕнтĕ. Унăн вара ача кипки çуса ларма тивет. Натали час-часах хăй çине: «Çапла çап-çамрăкла ача çуратса ларма кирлехчĕ-ши сана?» — тесе пăхнине туять. Анчах варти пепкене çураличченех вĕлерес е ăçта çуратнă çавăнтах пăрахса хăварас текен шухăш унăн пуçне темле йывăр самантра та пырса кĕмен. Çапла туни ун пурнăçне çăмăллатасси пирки те аса илмен вăл. Варти пепке пĕрремĕш хут йăшăлтатнă самантра уншăн пĕтĕм ыйту çине уçăмлăх хăех килче: вăл — анне. Çакă вара ăна вăй, хăюлăх пачĕ.

Çапла иртсе пычĕ вăхăт. Ача çуратса кăкăр ĕмĕртнĕ вăхăтра пĕтĕмпех шурса, начарланса кайнă Натали ерипен ӳт хушса чиперлĕне пуçларĕ. Çамрăклăх хăйĕннех илет пулĕ çав — вунсаккăр урлă çеç каçнă-çке вăл! Часах куçа илĕртсе тăракан чиперкке пулса тăчĕ унран. Урамра та, хăй пурăнакан общежитире те çамрăк каччăсем чарăна-чарăна пăха пуçланине туйма пуçларĕ вăл. Натали вĕсемпе пачах хутшăнмарĕ. Каччă-арçын таврашĕнчен ютшăнчĕ вăл. Лешсем унпа шӳтлĕ, вылянчăк калаçу пуçарсанах хăйне пусмăрланине аса илчĕ. Çав самантрах кĕлетки шăнса, чĕлхи çыхланса ларчĕ унăн. Пĕр арçын çине те йĕренмесĕр пăхаймăрĕ вара хĕрарăм.

Шăпах çакăн пек самантра хăй ĕçлекен тата пурăнакан общежити коменданчĕ Никантăр Иваныч куç хыврĕ Наталие. Ĕнтĕ çулланнă арçын иртсе çӳреме памарĕ ăна. Час-часах ним сăлтавсăрах хăй кабинетне чĕнсе илчĕ. Сăлтавсăрах ун пӳлĕмне кучченеçсемпе килсе ларчĕ. Хăйĕн ашшĕпе пĕр çулхи арçын пуçĕнче темĕнле таса мар шухăш пурри пирки Натали аса та илмерĕ. Анчах пĕррехинче кăшт сыпнă Никантăр Иваныч Наталине тăп-тăр кăнтăрла, пӳлĕмре ача пуррине те пăхмасăр, вырăн çине йăвантарса хыпашла пуçларĕ. Ăçтан вăй тупăнчĕ-ши хĕрарăмăн çак самаях тулли кĕлеткеллĕ арçынна тапса сирпĕтме! Хăй те астумасть ăна пӳлĕмрен мĕнле кăларса янине — питĕрĕнчĕк алăк умĕнчех тем саманта тăнне çухатнă вăл. Анжела хĕрĕ нăйкăшнипе çеç пурнăçа таврăнчĕ хĕрарăм. Макăрма та вăйĕ юлман иккен унăн...

Çак кунран Наталин лăпкă пурнăçĕ вĕçленчĕ. Кашни самант йĕп çинчи пек иртрĕ: Никантăр Иваныч ăна мĕскĕнлетмелли, ятламалли сăлтав тупсах тăчĕ, пĕрле ĕçлекенсене те ăна хирĕç тăратрĕ. Çапла çамрăк хĕрарăм чунне кунран-кун кăвайт хучĕ. Çур çул каялла вара вăл тăрăшнипех Натали ĕçне те çухатрĕ, пурăнмалли вырăнсăр та тăрса юлчĕ.

— Кайран эпир хĕрĕмпе иксĕмĕр пăсма тесе шутласа хунă икĕ хутлă çуртăн пĕр пӳлĕмĕнче пурăнтăмăр. Тав турра, çу кунĕсем пуçланчĕç. Шывсăр, ăшăсăр, çутăсăр, урайĕнчи çĕтĕк-çурăк çинче çывăрса тăтăмăр. Малтанхи вăхăтра юлашки ĕç укçипе пурăнкаларăмăр. Урăх ĕçе вырнаçасси пулмарĕ манăн. Шăпах çак вăхăтра пĕррехинче сирĕнпе тĕл пулнăччĕ эпир, ырă аппаçăм, — куççульпе тулнă куçĕсене Евук çине çĕклерĕ хĕрарăм. — Эсир тыттарса хăварнă укçапа та чылаях пурăнтăмăр. Анчах çанталăк кĕр еннелле кайсан сив çумăр айне пулса иксĕмĕр те шăнса пăсăлтăмăр. Чирпе кĕрешме вăйăм пĕтсен ачама та пулин çăлам тесе ăна сирĕн алла пама шутларăм эпĕ. Çапла пырса тухрăмăр эпир çав сивĕ каç эсир пурăнакан пӳрт умне.

Натали хăйĕн тунсăх калавне вĕçлерĕ. Вăй илсех çитерейменскерĕн çамки çине шултра тар пĕрчисем тапса тухĕç. Питех те йывăррăн сывларĕ вăл. Унтан халĕ вара манăн канас килет тенĕн куçне хупрĕ. Евук та ăна чăрмантарас темерĕ, çамки çинчи тарне типĕтсе илчĕ те палатăран ерипĕн тухрĕ.

4

Икĕ уйăх патнех выртрĕç больницăра Наталипе Анжела. Чĕрĕлсе çитсен вĕсене Евук тӳрех хăй патне илсе кайрĕ. Унăн виçĕ пӳлĕмлĕ хваттерĕнче вырăн пурин валли те çитĕ. Больница алăкĕнчен тухнă-тухман урама кăларса яма пултараймарĕ вăл çак икĕ мĕскĕне. Темĕнпе тыткăнлама пултарчеç вĕсем Евука. Тен, ниме пăхмасăрах Наталире сыхланса юлнă тасалăх, черченлĕх пулчĕ çакă. Тен, пĕчĕк аллисемпе мăйран ыталаса тӳпе евĕр кăвак куçĕсемпе куçран пăхакан Анжела ăшшийĕ. Пурпĕрt[ мар-и тепĕр тесен! Чи кирли çак юлашки икĕ уйăхра унăн пурнăçă тинех канăçсăрлăх хĕлхемĕпе чĕрĕлчĕ. Пачах пĕлмен, палламан çынсен хуйхипе пурăна пуçларĕ вăл. Натали уншăн йăмăкран çывăх, Анжела вара хăй çуратнă ача пекех туйăнчĕ.

Евукăн çĕнĕ пĕлĕшĕ питĕ çепĕç те типтерлĕскер пулчĕ. Кил-çуртри ĕçе те, тĕрлĕ ал ĕçне те пĕлсе турĕ вăл. Больницăран тухса кăшт вăй илсенех Анжелăна садике вырнаçтарчĕç вĕсем. Натали çав кунах нумаях пулмасть чирлесе выртнă больницăра санитаркăра ĕçлеме пуçларĕ. Хăйĕи пĕрремĕш ĕç укçинченех хут-кăранташ, тĕрлĕ кĕнеке пĕр çыхă туянчĕ вăл.

— Аппаçăм, эпĕ яланах врач пулма ĕмĕтленнĕ, — Евук умĕнче хăйне темшĕн айăплăн туйрĕ Натали. — Кăçал çулла вĕренме кайса пăхас терĕм. — Тен, телейĕм пур манăн — экзаменсене йĕркеллех тытса вĕренме те кĕрейĕп.

Ят:
Хăвăр шухăша çырса пĕлтерĕр:

Ă ă Ĕ ĕ Ç ç Ÿ ÿ Ӳ ӳ « ... » —

Хаклав:

Шухăшĕ: --...вăйсăр...мухтамаллах   мар...вăйлă
Чĕлхе илемлĕхĕ: --...илемсĕр...чаплах   мар...илемлĕ
Содержанийĕ: --...ăшах...вăтам...тарăн