Вӑл е ку яваплӑ должноҫе пӗр-пӗр ҫынна лартнине тӗрлӗрен хаклакан пур. Ҫавӑн пек пулмалла та-ши? Ара, ҫӗр ҫыннӑн ҫӗр тӗрлӗ шухӑш ӗнтӗ.

Нумаях пулмасть республикӑн Культура, наци ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗсен министерствинче улшӑнусем пулса иртрӗҫ. Министр тивӗҫӗсене пурнӑҫлама тутар чӑвашне Константин Яковлева лартнӑ хыҫҫӑн та темле те калаҫакан-сӑмахлакан, ун диссертацийӗ таранах сӳтсе явакан тупӑнчӗ. Тӳррипе каласан, юлашкинчен калани пирки халӗ те шӑв-шав лӑпланса пӗтмен-ха: тӗнче тетелӗнче ку темӑна ҫав-ҫавах хускатаҫҫӗ.

Далее...

Цикл лекций по этапам становления чувашской автономии — 1917–1925 годы и включает период от февральской революции до образования Чувашской АССР. Очередная лекция прошла 4 февраля 2016 года в национальное библиотеке Чувашской Республики. Темой стал теоретический вопрос: что такое нация, национальное движение, какие формы существуют?

Сергей Щербаков:

Сегодня будет тема, которая раньше еще не рассматривались. И сегодня состоится первое публичное выступление на эту тему.

Далее...

На заседаниях Центрального совета чувашских старейшин (ЦСЧС), Союза чувашских краеведов (СЧК), Чувашской народной академии наук и искусств (ЧНАНИ) неоднократно поднимался вопрос об государственных и общественных наградах (почетных званиях, орденах, медалях). Все чаще раздаются голоса, обоснованные различными причинами, против присвоения каких-либо званий и нагрудных знаков писателям, художникам, чиновникам... Вопрос решили рассмотреть в Национальной библиотеке ЧР на открытом (расширенном) заседании Центрального Совета чувашских старейшин 28 января 2016 года.

Далее...

8 декабря 2015 года в Чебоксарах, в Актовом зале Чувашского государственного института гуманитарных наук (ЧГИГН), состоялась Научная конференция, посвящённая 25-летию Декларации о государственном суверенитете Чувашской ССР и 15-й годовщине со дня принятия новой Конституции Чувашской Республики. Конференция велась на государственном чувашском языке.

Собрание учёных и национальной гуманитарной интеллигенции открыл вице-президент Чувашского национального конгресса (ЧНК), научный сотрудник ЧГИГН Алексей Леонтьев.

Далее...

2015 ҫулхи раштавӑн 18–19-мӗшӗсенче Шупашкарта тата Патӑрьелӗнче Митта Ваҫлейне Асӑну кунӗсем иртрӗҫ. Акӑ мӗн каларӗ кун пирки Чӑваш патшалӑх гуманитари институтӗнчи тӗлпулура Митта Хунтин (Фончӗн) ертӳҫи Илле Иванов сӑвӑҫ тата журналист:

«78 ҫул каялла ҫак кун анатри чӑвашсем хушшинчи паллӑ Исамэль-Исмуксен-Миттасен йӑхӗшӗн ҫеҫ мар, пӗтӗм чӑваш халӑхӗшӗн, чӑваш культуришӗн, чӑваш сӑмахлӑхӗшӗн калама ҫук синкер килсе тухнӑ: чӑвашсен, Айхи хаклавӗпе каласан, Аслӑ сӑвӑҫне Митта Ваҫлейне ним айӑпсӑртан тытса хупнӑ, тӳревре хӳтӗленме паман, суд тумасӑрах 10 ҫуллӑха Сталин лагерьне ӑсатнӑ.

Далее...

Нумай пулмасть Раҫҫей Федерацийӗн тӗрлӗ регионӗсене Мускавран пӗр хут саланчӗ — «Концепция преподавания русского языка и литературы в общеобразовательных организациях РФ» (чӑв. Раҫҫей Федерацийӗнчи пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан организацисенче вырӑс чӗлхипе литературине вӗрентессин концепцийӗ). Раҫҫей Федерацийенче унпа килӗшӳллӗн вырӑс чӗлхине вӗрентесшӗн. Документри хӑш-пӗр пунктсем республикӑсенчи тӳре-шарана килӗшсех каймарӗ ҫав. Тутарсемпе якутсем хӑйсен хирӗҫле сӑмахне калама хӑват ҫитерчӗҫ. Пирӗн патра та ӑна сӳтсе яврӗҫ-ха та ӗнтӗ, анчах Чӑваш чӗлхин пӗрлехи комиссийӗнче пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн ни хӑватлӑ хыпар тухмарӗ, ни тӳре-шара ҫак концепцие хирӗҫлени пирки татӑклӑн каламарӗ.

Далее...

Раштавӑн 8-мӗшӗнче Атнер Петрович Хусанкай вуласа панӑ доклад тексчӗ. Автор ӑна суверенитет пирки калакан декларацине йышӑннӑранпа 5 ҫул ҫитнӗ тӗле хатӗрленӗ. Тин кӑна тенӗ пек иртнӗ ҫавра сӗтелте вӑл ҫак доклада пӗчӗк улшӑнусем кӗртсе вуласа пачӗ. Ку вӑл — 20 ҫул иртсен те ҫак доклад хӑйӗн актуаллӑхне ҫухатманнине палӑртни. Ҫавӑнпа та сире эпир унӑн оригиналӗпе паллаштарма шутларӑмӑр. //«пиллӗк» вырӑнне «ҫирӗм пиллӗк» тесе вуласан, чечен вӑрҫи тавра ҫырнине кӑларса илсен — раштавӑн 8-мӗшӗнче вуланӑ доклад пулать.

Совет тапхӑрне илес пулсассӑн Чӑваш патшалӑх аталанӑвӗнче икӗ тапхӑра курма пулать.

Далее...

Николай Егорович Лукианов раштавӑн 8-мӗшӗнче иртнӗ ҫавра сӗтелте тухса каланӑ доклад тексчӗ.

Кӗркунне вӑл пирӗншӗн — чӑвашшӑн чи тухӑҫлӑ та яваплӑ вӑхӑт иккенне эпир пурте питӗ лайӑх пӗлетпӗр. Ҫулталӑкӗпе тар тӑкса ырми канми ӗҫленин результачӗ кӗркуннере паллӑ пулса халӑх малалла, тепӗр ҫул мӗнлерех пурӑнасси ҫутҫанталӑкӑн ҫак вӑхӑтӗнчен килет.

Теме пула ҫутҫанталӑк йӗркипе анчах та мар, чӑваш нацин шӑпипе ҫыхӑннӑ питӗ пысӑк пӗлтерӗшлӗ япаласем те ҫирӗммӗш ӗмӗрӗн вӗҫӗнче кӗр кунӗсенче пулса иртрӗҫ.

Далее...

Пушӑ вӑхӑтра тӗнче тетелӗнчи статьясене, форумсене тишкерме тӑрӑшатӑп. Ҫапла, маларах куна хаҫатсенчен пуҫланӑ-ха. Шупашкар район хаҫатӗнче ӗҫленӗ чухне, астӑватӑп, республикӑра тухса тӑракан хаҫатсемпе пӗрлех ытти район хаҫачӗ килсе тӑратчӗ. Унсӑр пуҫне федераци шайӗнчисене ҫырӑнса илетчӗҫ. «Вулӑр, мӗн ҫырнине, мӗнле ҫырнине пӗлмелле, пӗр-пӗринчен вӗренмелле», — тесе калатчӗ редактор. Темӑран тата кӑшт пӑрӑнсан, паян хаҫат вуласа ларнине курсан пуҫлӑхсем ӑнланмассӑн туйӑнать. Вӑхӑта сутни вырӑннех йышӑнаҫҫӗ пуль тупата! Юрӗ, сӑмахӑм ун пирки марччӗ-ха.

Далее...

29 октября 2015 г. рабочая группа при Председателе Госдумы Федерального Собрания РФ одобрила проект «Концепции преподавания русского языка и литературы в общеобразовательных организациях РФ». Концепция вынесена на общественное обсуждение. «Чувашорг» получил первый отзыв.

За 55 лет работы учителем русской и чувашской филологии видел много разных концепций и реформ, которые впритык оказывались кратковременными и не очень толковыми. И эта концепция не имеет почвы на долговечность, потому что в ней нет новых идей, нет кардинальных путей решения вопроса, повторы (на 8 и 10 страницах: «.

Далее...