Сасартăк нимĕн те пулмасть, Турăн ун пек ирĕк çук. Чăннипе вара, Казанское ханства вăйпа илни никамшăн та вăрттăнлах мар, уна совет Союзĕ вăхăтĕнчи историре те çапла çырнă. Чăвашла вĕрентменнине çынсем хăйсем айăплă, пире чăваш чĕлхи мĕн валли кирлĕ тесе чăваш ачисемпе амăшĕсемпе ашшĕсем кăшкăрмаççĕ-и? Мĕншĕн çуккине пур туса лармалла? Е сиртен хăшĕ-тăр депутата суйланма васкать-и? Чăваш Ен культура министерствинчен çыру илни тăрăхах курăнать: чăваш енре пĕтĕм проблема Акапасар йышшисен пуçĕнче
Сасартăк мар пулсан, майĕпен улшăнса пыр. Анчах та эс, авă, апла та улшăнасшăн мар-ха.
Акă, вăхăт çитет те, эс те, эп те, Путин та тÿнсе каятпăр, месерле патшалăха ăсанатпăр. Вара кун пекки пулмасть тетĕн-им? Сасартăк пулса иртет ку.
Казанское ханство мар, Хусан ханлăхĕ теес пулать. Чăвашла калаçма вĕрен, "писсаччĕл".
Историографи пирки куçкĕрет суян, Хусана та "чăн та" вăйпа илни пирки сÿпĕлтетен. Аха, Берлина та "чăн та" вăйпа илнĕ тит çав. 1945-мĕш çулта. Суя мар. Совет саманинче те "тĕрĕс" çырнă.
Чăннипе вара ханлăх пирки мар, халăхсем пирки каланă статьяра. Чăвашсем ирĕклĕн Хаяр Иван "хÿттине" кĕнĕ имĕш.
<br>Чăвашла вĕрентни-вĕрентменни пирки 100% хăвашшистла ăнлантарам пекки тăван. Вырăссем чаплă та — çавăнпа вырăсла вĕренеççĕ имĕш. Чăвашсем начар та — çавăнпа чăвашла вĕренмеççĕ имĕш. Чăннипе вара чăваш вырăсран пĕр шит те кая мар. Мăйракаллă шуйттан мар чăваш. Ытти çынсем пекех вăл.
Эс ху та чăваш вĕт? Хăвна вырăсран катăкрах пек туймастăн вĕт? Е туятăн-и?
В целом, интересная статья, но оставляет двоякое впечатление. Начало и середина - глубокий исторический экскурс и далее, концовка: дескать, необходимо организовать детсады и обучение детей в школах на чувашском языке в обязательном порядке. Для всех детей, невзирая на национальности их родителей? Так доказать равноправие "государственных" языков?
Это мы уже слышали. А кто мешает организовать такие детсады Вам или кому другому? Выступите с инициативой, организуйте частный детский сад. Кто Вам запретит?
Понятно Ваше стремление поддержать свой родной язык. Но... А как быть в той же Башкирии, где второй "государственный" язык, естественной, башкирский, а чувашская диаспора превышает 140 тыс. человек? Обязательно обучать их башкирскому?
Не буду касаться других регионов с их сложностями.
И еще. Мне непонятна конечная цель статьи. Если мы, чуваши были насильно присоединены к России (в чем я так же, как и Вы, убежден), тогда что? Начать бороться за "национальное освобождение", не считаясь с издержками?
По мне уж лучше, как сложилось, так сложилось...
Тимĕр Акташ // 6846.8.1750
2018.08.29 15:23
Незамыленный взгляд на важнейшие исторические события в Среднем Поволжье. С анализом исторических источников и попыткой взглянуть на события своими, чувашскими глазами. Не по учебнику, написанному официальными историками московской или казанской школы. Хамăр куçпа.
Владимиру-Олатимĕре. История ,если она правдивая, обычно слегка горчит. История приукрашенная и без должных выводов превращается в сказку-легенду. Читать надо внимательно. Все граждане РФ,находящиеся на территории РФ, вне зависимости от национальности имеют право на "выбор языка воспитания и обучения". Это Конституция РФ,это основной закон. Если вам какой то чиновник скажет,он не причем- " организуйте частный садик",то знайте, что таким образом он,чиновник,подрывает целостность государства. Кого ,чиновник от имени государства "посылает" организовывать частные садики проф.непригоден и опасен для государства? Он занимает не свое место. Он,чиновник,получает жалование из народных налогов . Практически живет за счет народа и получается что интересы этого народа ему "неинтересны".
"Чăваш тытса пăхмасăр ĕненмеç " тесе каланă ваттисем. Ĕненмелле марри историнче чылай пулнă пулас. Мĕн пулни иртнĕ,мĕн тума кирлĕ тени тĕрĕс мар. Ятарласа çырнă, чураллă шухăшлă истори халăхран чура тăвать. Халăхăн тытăмне кĕве пек çисе пырать. Ятарласа "вĕрсе хăпартнă" истори халăхран кĕтÿ тăвать. Халăхсене чăн истори кăна ирĕклĕ тума пултарать. Кун пирки пурте пекех пĕлеçĕ пулĕ.
"Непонятна цель " текеннисене. Кунта "ирĕкпе е ирĕксĕр " тени шăнăр пулмаç. Чи малта "хăвăр пуçпа хăвăр шутлăр" тени. Çиелтен пăхсан "ирĕкпе",тарăнрах пăхсан "ирĕксĕр", тата кашни хăйне мар асăрхать. Чаннипе каласан ,пĕтĕмпе пĕрле пĕрлештерме вĕренмелле, Мускав патшалăхне кĕнине пайсем тăрăх пăхса тухмалла . Чăвашсен пуçра яланах ылтăн пичетлĕ"жалованная грамота" асра пулмалла. Горная Сторона (Туçи Ен),Герберштейн тăрăх Чувашия , Хусан ханлăхĕнче "автономи"евĕр пулма пултарнă. Ылтăн пичетлĕ патша хучĕ çинче виçĕ çул таран налук тÿллемелле мар тесе кăна çырман пулĕ ? Тем тесен те , шантарнă ирĕклĕхсем, тĕн ирĕклĕхĕ,çĕрсем тĕкĕнменни, привилегисене хăварни унта пулнах. Ылтăн пичет патша хуче çине ахальтен лартмаççĕ.
"Историческое обоснование", тепĕр хут Иван патша хутне тĕпчеме пур. Чĕлхе ирĕклĕхне палăртма меллĕрех. Регионти вăтам ĕç укçине те(малтан бюджет ĕçченĕсенне) çĕршыври вăтам пĕльтерĕшпе танлаштарма чĕнсе калама " имеем право". "Пире ,чăвашсене,никам та çĕнсе ильме пултарайман. Аркатни пулнă,анчах та çĕнтерсе ильни пулман. Мускав патшалăхне те пуш алăпа кĕмен. Договор тăрах кĕнĕ. Иван патша халăхăн ирĕклĕхĕсене упрама шантарса алă пуснă. Çав документ чĕлхе ыйтуне пысăк шая çĕклеме май парать. Хусан ханĕсенчен Мускав хÿттине тарса кайман,вăхăт улшăнăвĕсене ăнланса,калаçса татăлса,ирĕклĕхсене упраса хăварма шантарнă хыççăн çеç тепĕр патшалăха кĕме килĕшнĕ.
Раççĕйран "ирĕклĕ",патшалăх чĕлхинчен "ирĕклĕ" пулас тесе кĕрешмелле тесе каламан . Мускав патшалăхне кĕни тем тесен те тĕрĕс пулнă. Анчах та ку факт патшалăх чиновникĕ мĕн хушнине, пĕтĕмпех ,хирĕç нимĕн те шарламасăр йăшăнмалла тени пулмаç. Яланах халăх ирĕклĕхĕсене хÿтĕлемелле. Калаçса татăлмасăр ,паравусран малтан,пилотный регион пулса,пĕрмай сиккипе,çынсенчен малтан чупмалла мар пулĕ ?