Ҫӗнӗ 2018 ҫулпа, мухтавлӑ чӑвашсем!

Иртекен ҫул ҫӑмӑл мар пулчӗ пулин те, эпир, чӑвашсем, ӑна тивӗҫлӗн ирттертӗмӗр темелле! Пире хӗсес, пирӗ ҫын вырӑнне шутлас маррисем йышланчӗҫ пулин те пирӗн халӑх тивӗҫлӗ хурав пачӗ!

Тен, хӑшӗ-пӗри ку сӑмахсемпе килӗшмӗ те пулӗ. Чӑвашлӑх ҫулран ҫул чакса пырать тесе калӗ. Анчах та вӗсене эп Петӗр Хусанкайӑн сӑввипе хуравланӑ пулӑттӑм: «Каснӑ, вӑтӑрнӑ пире, Кӑкласа хӑртман та мар-тӑр, Вӑрлӑх юлнӑ пурпӗрех: Эпир пулнӑ, пур, пулатпӑр!». Ҫакна иртнӗ ҫул та лайӑх кӑтартса пачӗ: Мускавран чӑваш чӗлхине «ирӗклӗн» вӗрентесси пирки хушу ҫитсен чылай чӑвашсем ӑна хирӗҫ тӑчӗҫ. Эпӗ пӗлнӗ тӑрӑх Путин патне пӗр виҫӗ ҫыру таранах ӑсатнӑ. Чи пӗрремӗш — «Ирӗклӗх» пӗрлешӳрен. Каярах чӑваш халӑхӑн общественноҫӗ ҫыру ҫырнӑ (ҫыравҫӑсем, ӑсчахсем тата ыттисем алӑ пуснӑ), унтан — ваттисен канашӗ. Виҫҫӗмӗш ҫыру пирки тӗнче тетелӗнчи чылай МИХ пӗлтерчӗ, ҫавна май ӑна хӗрӳ сӳтсе яврӗҫ. Ҫулталӑк вӗҫнелле Патшалӑх Думи умне Владимир Болгарскийпе Валера Сунгуров пӗчченле пикета тухрӗҫ. Ку та калама ҫук пысӑк пахалӑхлӑ ӗҫ. Ахаль хура халӑха ку япалана ӑнланса илме, тен, йывӑр та пулӗ, ҫавах та чӑваш хастарӗсене ҫак ӗҫ питӗ вӑйлӑ тӗрев парать. Пӗри хавшак маррине кура, тепри хастаррине кура виҫҫӗмӗшӗ те хӑйӗн вӑйне кӑтартма пултарӗ. Ҫакӑнта унӑн пархатарӗ!

«Эпир пӗтетпӗр, халӑх чакать, чӑвашлӑх пӗтет», — тесе ларакансене ман ҫапла хурав кӑна парас килет: шӑп та лӑп эсир унашкал макӑрса ларнӑ хушӑра халӑх вӑйлӑ сиен курать те. Ӳпкелешсе на нӑйкӑшса ларас вырӑнне ӗҫне тӑвас пулать. Мӗн тума пултаратӑр — ҫавна тумалла. Вара ӗҫ кайӗ. Ташлама пултаракансем — ташлаччӑр, саккунсене лайӑх пӗлекенсем халӑх правине хӳтӗлеччӗр. Хӑватлӑ сӑмах калама пултараканни — хӗрӳ сӑмах калатӑр, ҫулӑмлӑ та чуна пырса тивекен хайлав ҫырма пултараканни — роман-сӑвӑ ҫыртӑр. «Чӑваш халӑх сайчӗ» те хӑйӗн ӗҫне тӑвӗ — хыпарсемпе паллаштарӗ, сирӗн ӗҫӗрсене ҫутатса тӑрӗ.

Халӑх пирӗн хавшак текенсене вара ҫапларах хурав парас килет: чӑвашсен вӑйсӑрлӑхӗшӗн чи пысӑк явапӗ — шӑп та лӑп сире пырса тивет. «Халӑх хавшак, хӑйсен ачисене чӑвашла вӗрентмест» текенсем хӑйсен ӗҫне тивӗҫлӗ шайра туманшӑнах халӑхӗ пирӗн ҫавнашкал. Чӑваш чӗлхи кирлӗлӗхне, культури вӑйлине халӑх патне ҫитерейменнине пулах халӑх пирӗн хӑйӗн хӑватне ҫухатать. Енчен те хура халӑх ытларах ют культура енне туртӑнать пулсан — кунта эп хамӑр ертӳҫӗсем хӑйсен ӗҫне туса ҫитерейменнине ҫеҫ куратӑп. Республика Элтеперӗ пирки мар эп калатӑп, чӑвашлӑх юхӑмне тытса пыраканнисем ҫинчен сӑмах пырать. «Эпӗ маттур, нумай-нумай ҫул чӑвашлӑхшӑн тӑрӑшатӑп» текенсен ҫак факта йышӑнмалла та килес ҫулсенче ӑна шута илсе ҫӗнӗлле ӗҫлеме тӑрӑшмалла. Унсӑрӑн чӑвашлӑх урапи малалла кусмӗ.

Хамӑн сӑмаха мухтава тивӗҫлӗ чӑвашсемпех вӗҫлес. Мӗншӗн эп вӗсене мухтатӑп-ха? Юлашки вӑхӑтра тӗл пулнӑ тӗслӗхсем ҫакна лайӑх ҫирӗплетсе параҫҫӗ. Пӗрре маршруткӑра ларса пынӑ вӑхӑтра пӗр хӗрарӑм пӗчӗк ачапа ларчӗ. Ман хыҫа вырнаҫрӗҫ те пӗр-пӗринпе шӑкӑл-шӑкӑл калаҫса пычӗҫ. Хӗрачи пӗр пилӗк ҫулхисемччӗ пулас, ҫавах та чӑвашла ӳсет. Мультикӗсене вырӑсла пӑхать пулин те вӗсен содержанине чӑвашлах каласа парать. Тепӗр май каласан, темле шӑтӑкра мар ӳсет, хамӑр хушӑрах. Ҫӑвах та ашшӗ-амӑшӗ ӑна чӑвашла ӳстерме вӑй-хӑват тупнӑ. Кайран тата тепре маршруткӑпа Лапсартан хуланалла тухаттӑм та тепӗр ҫемье — икӗ ачапа ашшӗ-амӑшӗ — чӑвашла калаҫакансем ларчӗҫ. Пӗр-пӗринпе чӑвашла калаҫрӗҫ, никамран та вӑтанмарӗҫ. Ку икӗ тӗслӗхе те юлашки уйӑх хушшинче сӑнарӑм. Паллах, чӑвашла ӳсекен ачасем проценчӗпе пысӑках мар, ҫавах та чи кирли ман шутпа — «вӑрлӑх» хӑварасси. Паянхи йывӑр-лару тӑру ӗмӗрӗпех тӑсӑлмӗ, паянхи Мускав хуҫи те ӗмӗрӗпех хӑйӗн пуканне йышӑнмӗ. Ҫутӑ кун ҫитсен чӑвашлӑха аталантарма пултаракансем валли «вӑрлӑх» хӑварасси — чи пысӑк ӗҫ пулмалла.

Тепӗр хут Ҫӗнӗ ҫулпа чӑвашсем! Хамӑр халӑхшӑн! Хамӑр культурӑшӑн — унӑн чӗлхишӗн, унӑн йӑли-йӗркишӗн — кар тӑрса ӗҫлер! Вара Чӑваш Турри те пире пулӑшса пырӗ, манса каймӗ! Ҫапла пултӑр!

Хушса пани: ачасене чӑвашла хӑш районта ытларах вӗрентессине кӑтартакан таблица. Вӗренӳ министерстви панӑ.