Войти | Регистрация | Вход необходим для полного использования сайта
 +12.5 °C
Будем трудиться, потому что труд - это отец удовольствия.
(Стендаль)
 

Софья Савнеш: Илемпи, Пинерпи, Пинеслу, Алман та ҫуралать

Софья Савнеш01.11.2015 21:375222 просмотров

Чӑваш Енре демографи лару-тарӑвӗ япӑх темелле мар. Ку енӗпе пӗлтӗр республикӑра хӑйне евӗр ҫитӗнӳ те пулнӑ: ҫуралнисен йышӗ вилнисенчен нумайрах пулнӑ. Ача ҫуралсан ашшӗ-амӑшӗ ун валли ят шырать. Халӗ паллӑ ӗнтӗ мӗнлерех ятсем анлӑ сарӑлни: Анастасия, Мария, София, Елизавета, Виктория… Арҫын ачасене ытларахӑшӗ Максим, Кирилл, Роман, Егор ят хурать. Республикӑра ачасене тӗне кӗмен чӑвашсен ятне паракансем те пур. Ку хутран-ситрен ҫеҫ тӗл пулать. Ҫапах ку та темӗн пекех…

Чӑваш Енре 2013 ҫул уйрӑмах интереслӗ пулнӑ темелле. Ун чухне ашшӗ-амӑшӗ ачисене чылай ҫыншӑн тӗлӗнмелле ят хунӑ. 2012–2013 ҫулсенче Илемпи, Синерпи, Пинерпи, Пинеслу, Салампи ҫуралнӑ.

Тӗрӗссипе, ку ятсем тӗлӗнмелле мар. Аслӑ ӑрурисем вӗсене астӑваҫҫех. Ҫамрӑксемшӗн ҫеҫ урӑхла пек туйӑнаҫҫӗ вӗсем. Тӗнче тетелӗнчи пӗр ҫӑлкуҫран вуласа пӗлнӗ тӑрӑх, чӑваш хӗрӗсен ятӗнчи –ПИ тӗрӗксен «бике» сӑмахне ҫывӑх. Чӑвашла ӑна «пике» тесе вуламалла. Тюркологсем ӑнлантарнӑ тӑрӑх, малтан ҫапла хӗрарӑма хисеплесе чӗннӗ. Кайран вара –ПИ ятсене кӗнӗ. Тӗслӗхрен, «Пинерпи» ят чӑвашсен «Пинер» ялӗнчен пулса кайнине ӗнентереҫҫӗ. «Синерпи» — Синер ялӗнчен.

-ПИ аффикс урӑх ятсем ҫумне те ҫыпӑҫнӑ. Тӗслӗхрен, Тунепи ят. Тунтикун ҫуралнӑ хӗрачана ҫапла чӗннӗ. Ҫак кун ҫуралнӑ арҫын ачана Тунюк тенӗ. Эрнекун кун ҫути курнӑ хӗрачана Эрнепи ят хунӑ, арҫын ачана – Эрнук. Ялта камӑн та пулин туй пынӑ чухне арҫын ача ҫуралнӑ тӑк ӑна Туймӑрса тенӗ, хӗрачана — Туйпи е Туйпике.

Амӑшӗ уй-хирте ӗҫленӗ чухне ҫӑмӑллансан хӗрачана Хиртепи ят панӑ. Вӑл е ку лару-тӑрура ҫуралнӑ ачана унпа ҫыхӑнтарса ят хурасси йӑлара пулнӑ. Тӗрӗссипе, ку тӗнчери чылай халӑхӑн ҫапла пулнӑ.

Анчах чӑвашсем православи тӗнне йышӑнсан ку йӑла манӑҫса пынӑ. Ҫапах ашшӗ-амӑшӗ ачине, православи ятне хунӑ пулсан та, ҫакнашкал ятсемпе чӗннӗ. Ку ачан иккӗмӗш ячӗ пулнӑ. Ку йӑла темиҫе ҫул сыхланнӑ.

Акӑ нумаях пулмасть Ҫӗнӗ Шупашкарта Татьяна Тимуковӑпа Михаил Илларионов ҫемйинче арҫын ача ҫуралнӑ. Ашшӗ-амӑшӗ ӑна ыттисенчен уйрӑлса тӑракан ят хунӑ: Алман.

 
От редакции: Размещение статей не означает, что редакция разделяет мнение его авторов.

Комментарии:

2015.11.04 01:40
Аçтахар Плотников
Этот комментарий удален. Причина: тӗрӗслев хыҫҫӑнхи
2015.11.04 01:44
Аçтахар Плотников
Этот комментарий удален. Причина:

Добавить новый комментарий

Ваше имя:
Ваш комментарий:
B T U T Заг1 Заг2 Заг3 # X2 X2 Ӳкерчĕк http://
WWW:
ĂăĔĕÇçŸÿ
Всего введено: 0 симв. Лимит: 1200 симв.
Если у вас все еще нет раскладки для печати текста на чувашском языке, ее можете взять ЗДЕСЬ.
 

Разрешенные Wiki тэги:

__...__ - выделение слова ссылой.

__aaa|...__ - выделение некого слова ссылкой на другое слово.

__http://ya.ru|...__ - выделение слова ссылкой на внешнюю ссылку.

**...** - выделение жирным.

~~...~~ - выделение курсивом.

___...___ - выделение подчеркиванием.

Orphus

Другие языки

Баннеры

Счетчики