Войти | Регистрация | Вход необходим для полного использования сайта
 +2.3 °C
Держись крепче. Фирма веников не вяжет...
(Козьма Прутков)
 

Аçтахар Плотников: Чӑваш йӑли-йӗрки: Така пусни

Аçтахар Плотников21.06.2014 18:444933 просмотров

Чӑвашсен йӑли тӑрӑх ҫамрӑк така суйланӑ — аш тути кӗме пуҫланӑскерне. Таки шурӑ тӗслӗ пулмалла. Хура пулсан та темех мар, ӑна малтан ҫанӑхпа сапаҫҫӗ те: «шурӑ така паратпӑр», — теҫҫӗ.

Чӑн чӑваш йӑлипе малтан сӗтел хатӗрлеҫҫӗ — унта витре шывпа курка, чашӑкпа кӗрпе, тӑвар, ҫӗҫӗ тата пуҫламан ҫакӑр хураҫҫӗ. Суйланӑ такана мӑчавӑр пӑявпа сӗтел умне илсе килет те хӗвелтухӑҫ енне кӗлӗ калать.

DSCF5421.jpg

Унтан такана пусма илсе каяҫҫӗ. Пусас умӗн такана шывпа сапаҫҫӗ. Силленсе илсен — Турӑ парнене йышӑнать теҫҫӗ, вара пусма юрать. Силленмесен — «юрӑхсӑр» теҫҫӗ. Тепӗр икӗ хут сапма пулать. Виҫҫӗмӗш хутӗнче те така пуҫне силлемесен выльӑха тытса тӑракана улӑштараҫҫӗ.

Така пуснӑ чухне каламалли ятарлӑ сӑмахсем те пур: «Пӗсмелле, аминь! Атте-анне йӑлипе, пире ан пултӑр ҫылӑхӗ, ҫӗҫҫе пултӑр ҫылӑхӗ».

DSCF6266.jpg

Пуснӑ хыҫҫӑн юнне илсе юлаҫҫӗ — ӑна кӗрпепе, ашпа хутӑштарса шӳрпе пӗҫерсе ҫинӗ. Апата ярас кӑмӑл ҫук пулсан юнне ҫӗре юхтараҫҫӗ: «ҫӗр хӑватне кайтӑр», — теҫҫӗ. Е тултармӑш тӑваҫҫӗ — юн, кӗрпе, ӑш-чик ашне вӗтетсе пыршӑ ӑшне тултараҫҫӗ.

DSCF6272.jpg

Тирне сӗвес умӗн кӑкӑр ҫинче касса «Тӑвар пек техӗмлӗ пултӑр», тесе тӑвар чиксе хунӑ. Тирне кӑкӑрӗ ҫинчен пуҫласа хырӑмӗ ҫинченех ҫӗҫӗпе йӗр туса касса тухнӑ. Сӳсе илнӗ тире хӳме ҫине элем пек ҫакса хураҫҫӗ.

DSCF6282.jpg

Пуҫне тата малти сылтӑм урине пӗҫҫи таранах уявӑн чи сумлӑ ҫыннине, уяв пуҫне параҫҫӗ: «пуҫ пул», — теҫҫӗ. Сылтӑм ури асамлӑ вӑй-хӑват парать тесе ӗненеҫҫӗ. Тасалу кунӗнче пуҫне ҫимеҫҫӗ, сурса та ылханса шӑтӑка кайса пытараҫҫӗ.

DSCF5451.jpg DSCF5456.jpg

Хӳре вӗҫне, пӗверне (селезенкине), ӑш-чик ҫӑвне илсе кӑвайта пӑрахса ҫунтараҫҫӗ: «турӑ таврашӗсене пултӑр», — теҫҫӗ.

Пӗҫернӗ аша ҫийиччен чӳкленӗ. Апата ӳпки, пӗверпе чӗри, кӑштах тачка какайӗ каять.

DSCF5490.jpg

Чӳк яшкине пурне те астивтереҫҫӗ, ҫав шутра килен-каяна та.

DSCF7675.jpg

Апата ҫисе янӑ хыҫҫӑн шӑммисене пуҫтараҫҫӗ те кӑвайтра ҫунтарса яраҫҫӗ.

 

Сӑнӳкерчӗксем авторӑн (тӗрлӗ вӑхӑтра тунисем)

 
От редакции: Размещение статей не означает, что редакция разделяет мнение его авторов.

Добавить новый комментарий

Ваше имя:
Ваш комментарий:
B T U T Заг1 Заг2 Заг3 # X2 X2 Ӳкерчĕк http://
WWW:
ĂăĔĕÇçŸÿ
Всего введено: 0 симв. Лимит: 1200 симв.
Если у вас все еще нет раскладки для печати текста на чувашском языке, ее можете взять ЗДЕСЬ.
 

Разрешенные Wiki тэги:

__...__ - выделение слова ссылой.

__aaa|...__ - выделение некого слова ссылкой на другое слово.

__http://ya.ru|...__ - выделение слова ссылкой на внешнюю ссылку.

**...** - выделение жирным.

~~...~~ - выделение курсивом.

___...___ - выделение подчеркиванием.

Orphus

Другие языки

Баннеры

Счетчики