Нумай ҫул иртнӗ пулсан та, И.Я.Яковлева хисеплекенсем, сума сӑвакансем Чӑваш Республикинче, Раҫҫейре анчах мар, тата ытти нумай ҫӗр-шывсенче пурӑнаҫҫӗ.
Шупашкар хулинче И.Я.Яковлевӑн палӑк пур, унӑн ячӗпе хисепленсе тӑракан музей, педагогика университечӗ, шкулсем, урамсем. Ун ҫинчен кӗнекесем ҫырнӑ, фильмсем ӳкернӗ. Мӗншӗн-ха ун пек ҫынна манмаҫҫӗ, асрах усраҫҫӗ?
И.Я.Яковлев чӑваш халӑхне питӗ юратнӑ, Чӑваш ҫӗр-шывӗ чечекленсе аталантӑр тесе тӑрӑшнӑ, тӑван халӑхӑн ывӑл-хӗрӗ ҫуралнӑ ҫӗр-шывшӑн мухтантӑр, ӑна пуянлатассишӗн тӑрӑшса ӗҫлетӗр тенӗ.
Далее...
Пӳркелти (Тутарстан, Пӑва районӗ) И.Н.Юркин музейӗ-ҫурчӗ. Мӗн иккенне пӗлтерсе ҫакса хунӑ хӗрлӗ табличка вырӑсла ҫеҫ пулни тӳрех куҫа тӑрӑнать.
Юрий Яковлев тӗпчевҫӗне пирӗн хуть те хӑҫан та пӗр япалашӑн авӑна-авӑна, тайӑла-тайӑла тав тумашкӑн тивет. Иван Николаевич Юркин (1863-1943) ятне тивӗҫлӗ шая ҫӗклесе янӑшӑн. Ман хамӑн та Иван Никколайччӑ пирки ҫырнӑ сонет пур.
Автор: Васильева Галина Аркадьевна
Эпӗ Упи ялӗнче пурӑнатӑп. Вӑл Ҫавал шывӗ хӗрринче ларать. Анчах та ку тӗлте Ҫавал питӗ ансӑр та ӑшӑх. Инҫех те мар кӳлӗсем ҫуталса выртаҫҫӗ. Вӗсене тӗрлӗ сӑлтава кура ят панӑ. Тӗпсӗр кӳлӗ тесе ӗлӗк-авал кӳлӗ тӑршшӗне вун икӗ вӗрен ҫыхса виҫсе пӑхсан та ҫитейменнишӗн каланӑ. Торф кӑларнӑ вырӑнта пулса кайнӑскерне Торф кӳлли тенӗ. Йывӑҫсем ӳснине кура Сархурӑн кӳлли ят панӑ. Пирӗн тӑрӑхра шыв ытларах ҫырмасенче. Ҫавӑнпа та кунти ялсем ҫырмасем тавра вырнаҫнӑ.
Ҫак кунсенче тӗнче тетелӗнчи хаҫатсенчен пӗринче, вӑл Правительство ҫумӗнче мар хаҫатсен шутне кӗрет, Михаил Игнатьев Элтепер ҫуралнӑ тӑрӑхра, Шупашкар районӗнчи Янӑшра, районти Акатуя ирттерме хыпарлакан информаци пичетленчӗ. Анчах темшӗн ку хыпара хӑшӗсем кутӑнла йышӑннӑ, ырӑ хыпар айне тем тӗрлӗ комментари хӑвараҫҫӗ. Республика ертӳҫи Михаил Васильевич вӑл тӑрӑхран пулнипе унта ирттереҫҫӗ, унтисем иртӗхеҫҫӗ тесшӗн.
Хам та Шупашкар район ҫынни пулнӑ май унти пурнӑҫа сӑнаса тӑратӑп.
Пӗрремӗш ҫавра. Чӑваша пӗтерекенсем
«18 ӗмӗр вӗҫӗнче пӗр ыйту ҫуралать. Ку ыйту – хальхи философин полюсӗсенчен пӗри. «Мӗн вӑл тӗнче? Кам вӑл ҫын? Мӗн вӑл ун чӑнлӑхӗ? Мӗн вӑл ун пӗлӗвӗ? Пӗлӳ мӗнле пулать?..» Ҫак ыйтусене эпир йӑлана кӗнӗ философи ыйтӑвӗсем теме хӑнӑхнӑ. 18 ӗмӗр вӗҫӗнче, ман шутпа, тепӗр ыйту ҫуралать: «Камсем вара эпир пирӗн вӑхӑтра?» Ку ыйтӑва эсир Кантӑн пӗр ӗҫӗнче тупатӑр. Чӑнлӑх тата пӗлӳ пирки ҫӳлерех асӑннӑ ыйтусене айккине сирнӗрен тухман вӑл.
Низовые чуваши Казанской губернии. Фотография Г.Ф. Локке, 1869 г.
Продолжаем, так сказать, бороться, с представителями казанской исторической школы. Пример:
На стр. 793 в качестве одного из основных доказательств идентификации болгар и татар как одного этноса приводится документ второй половины XVI века «История о Казанском царстве».
Тӗнче тетелӗнчи калаҫусене тишкерме килӗштеретӗп. Вӗсене вуласан тепӗр МИХринчен ытларах хыпар пӗлме пулать.
Чӑваш халӑх сайчӗн администраторӗ Аҫтахар Плотников Фейсбукра «Чӑвашла калаҫма халӗ питӗ модно!» магнитик тусан мӗнлерех-ши тесе ыйту хускатнӑ. Кам мӗнле пулӗ те, магнитиксене эпӗ питӗ юрататӑп. Ҫӗнех мар манӑн холодильникӑм йӑлт ун пекки айӗнче ларать. Ют хуласене кайсан ывӑлӑма магнит туянса килме ыйтатӑп. Юрӗ, ку вӑл эпӗ тейӗпӗр. Тӗнче тетелӗнчисем Аҫтахар сӗнӗвне тӗрлӗрен йышӑннӑ.
Тӗлӗнетӗп хамӑн паллаканӑмсенчен. Ҫӗрпӳ районӗнчи пӗр ялта пурӑнаҫҫӗ вӗсем. Кӳршӗллӗ Вӑрмар районӗнчен киле кайса кӗнӗ арҫын Ҫӗрпӳрен инҫех мар ялта ҫемйипе пурӑнать. Арӑмӗ те манашкал чӑвашах. Хӑй те манашкал чӑвашах. Вырӑнти ял хуҫалӑх предприятийӗ ура ҫинче ҫирӗп тӑнӑ вӑхӑтра иккӗшӗ те унта ӗҫленӗ: пӗри — фермӑра, тепри — механизаторта. Хальхи вӑхӑтра иккӗшӗ те Ҫӗрпӗве кайса вырнаҫнӑ: пӗри — стройкӑна, тепри — урам шӑлма. Ҫаксен хӗрӗпе ывӑлӗ те Ҫӗрпӳри шкула ҫӳреҫҫӗ.
«Мӗнрен тӗлӗннӗ-ши ҫак статья авторӗ?
Паян ман пата Мирон Толи ярса панӑ открытка ҫитрӗ. «Раҫҫей Почтинче» ӗҫлекен шовинистсене пӗлме — ҫак конверт Швецинчен ман тӑван Лапсара чӑвашла ҫырнӑ адреспа чиперех ҫитнӗ! Никама та нимӗнле йывӑрлӑх та кӑтартман. Пӗр почтальонкӑн кӑна ӗнтӗ конверта ман пата ҫитерес тесе ҫак сивӗре ял тӑрӑх ҫӳреме тивнӗ. :) Анчах ку — унӑн ӗҫӗ, ӑна уншӑн укҫа тӳлеҫҫӗ (сахал-и, нумай-и — тепӗр ыйту).
Чӑн та, чи малтан, кӑштах иккеленӳ пурччӗ. Чӑвашла ҫырсан ҫитейӗ-ши? Пӗри Америкӑран кунта, Чӑваша, чӑвашла адреспа ҫырусем янине илтнӗ-ха эпӗ.
7 января 2016 года в Чебоксарах отпраздновали Сурхури.
Вот, что говорится о нём в Чувашской энциклопедии (в сокращении):
«Сурхури – в традиционном обрядовом календаре чувашей праздник, связанный с зимним солнцестоянием. Входит в круг новогодней обрядности. Представляет собой комплекс ритуальных действий – гаданий и благопожеланий на предстоящий год. Связан с земледельческой и животноводческой деятельностью. Главные участники – дети и молодёжь.
+8.3 °C
И.Я.Яковлев
Кам — Ху?
Элтепер ҫуралнӑ тӑрӑхри Акатуй калаҫтарать
Камсем вара эпир, чӑвашсем, паян?
Почтӑри шовинистсене пӗлме — чӑвашла ҫырнӑ адреспа та ҫыру ҫитет!
В Чебоксарах отпраздновали Сурхури
