Хальхи ҫамрӑксене пирӗнтен хӑшӗсем ҫӑмӑлттай, вӗсене ним кирлӗ мар тесе хурлама пӑхаҫҫӗ. Вӗсем йытӑ хӑваласа кӑна ҫӳреҫҫӗ текенсем йӑнӑшнине ӗнер «Ҫамрӑксен хаҫачӗн» туслӑ йышӗпе Вӑрмар районӗнче пулнӑ чух хам куҫпа курса тепӗр хут ӗнентӗм.
Мускав хулинчи аслӑ шкулсенчен пӗринче вӗренекен каччӑ пӗр ик ҫул каяллах: «Пирус туртни халӗ модӑра мар. Ҫамрӑксен трендне пӗлместӗн эсӗ», — тени асра юлнӑччӗ-ха. Музейсемпе театрсене ҫӳреме юратакан ҫав яш ҫӗршывӑн тӗп хулинче кӑна мар, тӑван тӑрӑхне килсен те хӑш культура учрежденийӗнче мӗнле премьера пынипе кӑсӑкланать.
Польшӑран – улма-ҫырла, Укаринӑран - сӗт, сӗткен, соя, Молдовӑран консерв илсе килме чарӗҫ. Вӗсене тата ытти хӑш-пӗр ҫимӗҫе пирӗн лавккасенче сутма юрамасть. Ҫакна Роспотребнадзор тата ытти ведомство ӗҫченӗсем тӗрӗслесех тӑраҫҫӗ.
Тӗрӗслев ҫирӗп пулсан та Польшӑран илсе килнӗ панулми, Турцирен кӳрсе килнӗ иҫӗм ҫырли сутнине тупса палӑртаҫҫӗ. Вӗсене килограмӗ-килограмӗпе туртса илсе тӗп тӑваҫҫӗ.
Халӗ чылай лавккара Раҫҫейре ҫитӗнтернӗ панулми курма пулать. Вӗсене пирӗн пата Краснодартан кӳрсе килеҫҫӗ.
Элӗк районӗнчи Вырӑс Сурӑм ялӗнче пысӑк инкек пулсан шухӑша путрӑм. Ҫичӗ ҫын пурнӑҫӗ татӑлчӗ унта. Ку республикӑшӑн питӗ пысӑк ҫухату. Пушар ҫӗрле тухнӑ. Тен, ҫулӑм алхаснине тӳрех асӑрхайман. Ҫынсем каланӑ тӑрӑх, пӳрт тӑрринчи шифер шаплатса ҫурӑлма тытӑнсан ҫеҫ ял халӑхӗ пушар алхаснине сиснӗ.
Йывӑҫ пӳрт, кивӗскер, хӑвӑрт ҫунса кӗлленнӗ. Тӗнче тетелӗнчи канашлура кун пирки чылай ҫырчӗҫ. Пӗрисем пӗлтернӗ тӑрӑх, пушар машини 1 сехетрен ҫеҫ ҫитнӗ. Паллӑ ӗнтӗ: ку тапхӑрта йывӑҫ ҫутран ҫынсене ҫӑлас шанчӑк ҫук.
Интернет сообщает, что тут и там, в глухих деревенских клубах и городских Дворцах культуры, в библиотеках, музеях, школах и на улицах проводятся необычные праздники – дни деревень, агадуи поселений и районов. В эпицентре подготовки этих мероприятий непременно фигурируют члены президиума Союза чувашских краеведов (СЧК) и руководитель комитета «Чувашская деревня» при ЧНК Эдуард Бахмисов.
Часто на сельских праздниках появляются их единомышленники – основатель и почетный председатель объединения краеведов Виталий Станьял, председатель СЧК Сергей Сорокин и лидер Фонда развития чувашской культуры «Сувар» Тимер Тяпкин.
Ӗнер манпа Сергей Стекольщиков ҫыхӑнчӗ — пирӗн вулавӑшра вырнаҫнӑ пӗр хӗрача ҫырнӑ «Илленушкӑнь» сӑвӑн авторӗ унӑн ашшӗ иккен. Пӑхса илнӗ хыҫҫӑн ҫакӑ паллӑ пулчӗ: Анастасия Фёдорова ячӗпе ку сӑвӑ пирӗн пата 2009 ҫулта иртнӗ «Халап хапха тӑрринче...» литература конкурсне ҫитнӗ; сӑвӑ айӗнче ӑнлантарса пани те пур, «Cӑвва Стекольщиков Владимир Ильич (1958 ҫулта ҫуралнӑ) каласа панӑ халап тӑрӑх ҫырнӑ» тесе каланӑ. Ку Сергей, хайхи унӑн ывӑлӗ пулать иккен, вӑл каланӑ тӑрӑх ашшӗ ҫав сӑвва хӑйне валли 2002 ҫулта ҫырнӑ.
Чӑваш Енри районсенче, шел те, юхӑнакан ферма нумай. Вӗсем кашни утӑмрах тӗл пулаҫҫӗ. Хӑй вӑхӑтӗнче ҫак фермӑсем кӗрлесе тӑнӑ, унта ӗҫ вӗренӗ. Халӗ мӗн юлнӑ вӗсенчен? Ишӗлчӗк кӑна. Тӳнсе каясла лараканскерсем ҫын пурнӑҫӗшӗн те хӑрушӑ. Ара, ачасем унашкал вырӑнсенче выляма юратаҫҫӗ-ҫке-ха. Ӑнсӑртран йӑтӑнса анас пулсан? Кунашкал тӗслӗхсем Раҫҫейре пулнӑ.
Паллах, ҫӗтӗк-ҫатӑк фермӑсем тавралӑха илемсӗрлетеҫҫӗ. Тепӗр тесен, вӗсене сӳтсе пӑрахни лайӑхрах. Анчах ҫакна кам тӑвӗ? Ыйтӑвӑн хуравӗ ҫук.
Раштавӑн 3-мӗшӗнче Пӗтӗм тӗнчери инвалидсен кунӗ пулчӗ. Ҫак ятпа районсемпе хуласем тӗрлӗ мероприяти ирттерчӗҫ. Юрласа-ташласа та кӑтартрӗҫ вӗсенче, тӳре-шара сусӑрсемшӗн мӗн тери пӑшӑрханни-кулянни, вӗсен пурнӑҫне лайӑхлатассишӗн ырми-канми ӗҫлени пирки ӗнентермелле тухса калаҫрӗ.
Пулӗ те. Тӑрӑшаҫҫӗх-тӗр. Юлашки ҫулсенче, ав, лавккасене-учрежденисене сусӑрсене кӗме пандуссем туса параҫҫӗ. Сусӑрсен машинисене лартма вырӑн хӑварнипе хӑварманнине, ҫавӑн йышши ытти саманта прокуратура та тӗрӗслесе ҫӳрени пирки пӗлтерет.
Виҫӗмкун эпир Алпарухпа пӗрле хамӑр пӗлекен республикӑри тӗрлӗ кӑсӑклӑ объектсене пӑхса ҫӳреме тухрӑмӑр. Чи малтанах Шупашкар районӗнчи Шоркка ялӗн икӗ арманне кайса пӑхрӑмӑр. Вӗсем пирки эп хам пӗлеттӗм те шыраса тупма йывӑр пулмарӗ.
Армансене илес пулсан вӑхӑт вӗсене самай тустарни сисӗнет. Юрать-ха чи киввине, Ҫатра-Хочахмат енчине, унчченхи ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ пуҫарӑвӗпе профнастилпа витнӗ, ҫиелтен кӑштах тирпейленӗ, илемлетнӗ.
Территория Казанского ханства после захвата в 1552 году возглавлялось царем Московского государства, административно управлялось Приказом Казанского дворца в г . Москве. На землях, которые сейчас входят в Чувашскую Республику, были образованы Чебоксарский и Свияжский уезды. В начале 17 столетия из Чебоксарского уезда в Курмышский была передана Юмачевская волость, состоявшая из Аликовской, Тувановской , Шуматовской, Шумшевашской и Яндобинской родо-племенных сотен.
Очень интересной мне кажется запись в фонде 1135. стр. 1об. п. 4. РГАДА.